'Rebecca' (1940) - Last night I dreamt I went to Manderley again

 ‘Last night I dreamt I went to Manderley again…’ esaldi ospetsu horrekin hasten da ‘Rebecca’ film luzea, Alfred Hitchcockek AEBetan zuzendu zuen lehen pelikula. Suspensearen maisuarentzat ‘Rebecca’ pelikula nahiko arrunta zen, bere hitzetan geroago zuzendutako pelikulen estilotik aldenduta zegoen. Hitchcocken ustez, ‘Rebecca’ pelikulan umorea falta zen. Baliteke zuzendariaren gustukoa ez izatea, hori bai, pelikulak denboraren igarotzea primeran jasan duela ezin daiteke ukatu. ‘Rebecca’ drama psikologiko bat dela esan daiteke. Pelikulan jorratzen diren gaien artean, iraganaren pisua eta oroitzapenen garrantzia topa ditzakegu, besteak beste. Pelikula ona, atmosfera ez-eroso bat eraikitzen duena, eta sorpresaz betetakoa.

Hasieran, pelikularen akzioa Montecarlon kokatzen da, opor garaian. Neska xume bat (Joan Fontaine), Van Hooper andrearen laguntzaile gisa lan egiten du. Ez dakigu neskaren izena zein den, baina inozentea, traketsa eta lotsatia dela badakigu. Egun batean, itsaslabar baten ertzean De Winter jaunarekin (Laurence Olivier) topo egiten du. Maxim De Winter aristokrata ingeles bat da eta emaztea galdu berri du. Berehala maitemintzen dira. Ohikoa den moduan, lehenengo egunetan dena idilikoa da. Maila soziala zein adin diferentziak ez dute axola, badirudi neskak inoiz amestutako printzea aurkitu duela ustekabean. “Izenik gabeko” neska, De Winter andrea izango da orain. Senar-emaztea Manderley izeneko etxe erraldoira bizitzera joango dira. Etxe barroko eta apur bat beldurgarria. Eraikina pelikularen beste protagonista bat izango da.

Maitasun istorio idiliko horretan hasieran zegoen magia desagertzen joango da Manderleyn bizitzen hasten diren unean. Rebeccaren oroitzapena, hau da, De Winter jaunaren emazte izandakoaren oroitzapena, beti dago presente. Orain De Winter andre “berria” presionatuta sentitzen da. Ingurukoek berarengan jarri dituzten espektatibak betetzeko gai ez dela pentsatzen duelako, ezin dezake Rebecca ordezkatu. Egoera horrek psikologikoki gainditzen du, Rebeccaren mamuaren aurka borrokatu beharko du. Eta borroka, ez da erraza izango.

Oroitzapenek nahiko garrantzia dute pelikulan. Hasieran entzuten dugun elkarrizketa batean, Joan Fontainek antzeztutako pertsonaiak oroitzapenak gauza positiboak direla dio, gordetzea merezi duten zerbait. Maximek, kontran, oroitzapen txarrek orainaldia baldintza dezaketela pentsatzen du. Eta horrela erakusten dizkigu Hitchcockek.

Pelikulan zehar oroitzapen zoriontsuak pantaila batean proiektatuta ikusten ditugu, Manderleyko egongelan. Irudi horietan dena zoriontasuna da, argitasuna. Baina Manderleyren hormen barruan itzalek gero eta indar eta toki gehiago hartzen doaz. Rebeccaren presentzia gero eta indartsuagoa dela dirudi.

Itsasoa, haizea, itzalak… Hitchcockek elementu batzuekin atmosfera bikaina eraikitzen du. Rebeccaren presentzia nabari daiteke, nahiz eta fisikoki ikusi ez. Atmosfera hori eraikitzeko prozesuan, Denvers anderearen pertsonaia funtsezkoa da: Manderleyren giltzazaina.

Denvers ia ohartu gabe agertu eta desagertzen da, abisatu gabe, ez du soinurik egiten, ez du ezer adierazten, ia ez ditu begiak kliskatzen, eta gutxitan ikusten dugu ibiltzen, arraroa badirudi ere. Denvers andreak Rebeca miresten eta maitatzen zuen. Denvers eraikinaren parte izango da, eta Rebecca “bizirik” mantentzeko ardura izango da berarena. Beti dago adi eta begira. Beldurgarria, eta gorrotagarria.

‘Rebecca’ pelikulan Hitchcocken pelikuletan ohikoak diren zenbait gai lantzen dira: erruduntasun sentimendua (hala ere, De Winter jauna errudun sentitzen al da?) edota gauza ederrek ezkutatzen duten alde beldurgarria (adibidez, Rebbeca emakumeen artean ederrena omen zen, perfektua. Gero, Manderley eraikina dugu, erraldoi eta ederra, baino pixka bat beldurgarria aldi berean).

Pelikulan ageri den beste gatazketako bat Joan Fontainek gorpuztutako pertsonaiaren identitate bilaketarekin zerikusia du. Lehenengo gauza, ez dakigu zein den bere izena. De Winters andrea Rebeccaren izaera bereganatu behar duela uste du (aukera guztiz okerra). Rebeccak egun batean jantzi zuen soineko dotore bat janzten duenean (Denvers andrearen gomendioa jarraituta, nola ez), sorpresa baino, gorrotoa eragingo du. Identitate propio bat eraiki beharko du, eta gauzak argi utzi, bera da De Winter andrea, eta ez Rebecca edo beste inor. Iragana atzean utzi beharko dute.

‘Rebecca’ esan bezala, ipuin bat bezalakoa da, guztiz harrapatzen zaituen drama erromantiko bat, baliteke gauzaren bat edo beste erantzun gabe uztea, baina hori bigarren mailako gauzak dira. Pelikula biraketaz beteta dago, txundigarriak guztiak. Aktore taldearen lana oso ona iruditu zait.

Pelikulak 2 Oscar sari lortu zituen (guztira 11 izendapen). Pelikula onenaren eta argazkigintza onenaren sariak irabazi zituen. ‘Rebecca’ orokorrean, asko gustatu zait. Hitchcockek lortzen duen tentsio eta intriga pelikulan zehar mantentzen da, arreta mantenduz. Zuzendariaren pelikulen top 5-ean sartu da zuzen zuzen. Oso gomendagarria.