'Django unchained' (2012) - Tarantino eta westerna

Erlazionatutako edukia: Azpitituluak euskaraz

Quentin Tarantinok western bat egingo zuela esan zuenean gauza bakarra etorri zitzaidan burura: era batean ala bestean, berdin zuen istorioaren nondik norakoak zeintzuk izan, funtzionatuko zuen. Zuzendariak behin baino gehiagotan adierazi du western generoa miresten duela, eta berarentzat zinearen historiaren pelikularik onena Sergio Leoneren ‘Il buono, il brutto,  il cattivo’ dela. Orain, ‘Django Unchained’ pelikularekin generoa omentzeko unea heldu da, hori bai, bere estilo propioaren ezaugarriak galdu gabe.

King Schultz (Christoph Waltz) iheslari batzuen bila dabil, arazoa da fisikoki nolakoak diren ez dakiela. Bere helburua lortzeko Djangoren (Jamie Foxx) laguntza izango du. Django iheslari horiek ongi ezagutzen dituen esklabo bat da . Helburua lortuz gero, Schultzek Djangoari askatasuna emango dio. Hala ere, nagusi bat baino, Schultz maisu bezalako bat izango da Djangorentzat, lagun bat. Hegoaldean zehar iheslariak harrapatzen eman ostean, Schultzek Djangori laguntza eskainiko dio.

Djangok helburu bat du: emaztea, Broomhilda (Kerry Washington) aurkitu eta ondoren Calvin Candieren (Leonardo DiCaprio) eskuetatik salbatu behar du, horretarako emaztea “erosten” saiatu beharko da. Calvin Candie ‘Candyland’en jabea da; gizon bitxia, maltzurra, eta gozozalea. Bidaia luzea izango da, baina oso interesgarria. Kritikak spoilerrak ditu.

Nire izena Django da, ‘D’ letra mutua da

Pelikularen protagonista Django ‘Freeman’ dugu. Pelikularen hasieran  Django etengabe jipoituko duten beste esklabo bat baino ez da. Schultzek erosten duenean, esklaboaren bizitza aldatzen da. Django aske sentituko da gizon bitxi horren ondoan eta lehen aldiz erabakiak hartzeko eskubidea izango du. Djangopixkanaka heroi baten antzera jokatzen hasiko da (“mozorro” eta guzti).

Pertsonaien garapenari dagokionez, Schultzen eta Djangoren motibazioak ez dira berberak: alemaniarrak interes ekonomikoagatik hiltzen ditu iheslariak (horien truke dirutza emango diotelako), eta Djangok mendeku gogoa eta emaztea berreskuratzeko desiraz mugituta hilko ditu bere helburua lortzeko aurkitzen dituen “oztopoak”.  Bidean, ikasleak eta maisuak bata bestearengandik zerbait ikasiko dute. Schultz gizon hotza da bere lana gauzatzerako orduan, bere pultsuak ez du inoiz huts egiten; aldi berean, gizon hurbila dirudi, ingurukoak “maneiatzeko” trebetasun handia duen gizona da. Djangok Schultzen “teknikak” erabiltzen ikasiko ditu, eta trukean, "maisuari" munduan agurra ere merezi ez duten pertsonak daudela frogatuko dio.

Jamie Foxxek nahiko ongi betetzen du bere “esklabo-erosle” papera; baina Christoph Waltz edota Leonardo DiCaprio pantailan ageri diren bakoitzean, protagonista bigarren plano batean geratzen da.  Waltzek eta DiCapriok plano bakoitza betetzen dute, euren arteko tentsioa nabaria da. Itzela bien lana. Agian Tarantinok Calvin Candieren pertsonaiari “etekin” handiagoa atera ahal zion; nire iritziz, beranduegi azaltzen delako, baina beno, pertsonaia bikainak dira Schultz eta Candie. Samuel L. Jacksonen lana aipatzekoa da ere, Candieren esklaboetako bat da eta aktoreak azken urteotan egin duen lan onenetako bat dela iruditu zait.

Hasierako kredituekin nahikoa da Tarantinoren  “unibertsoan” murgiltzeko. Zuzendari honen pelikulek beti soinu banda ezin hobea dute; bere estilo pertsonalaren adierazgarri direnak. Pelikularen soinu banda benetan ona da, honetan spaguetti westernen ohiko txistua entzuten dugu, Ennio Morriconneren zenbait doinu, Johnny Cashen abestiak zein James Brown eta 2pacen arteko nahasketa bat. Nahasketa horiek irudiekin batera indar handia lortzen dute.

Elkarrizketak sarkasmoz beteta daude, “mala letxe” askorekin, batzuetan zentzurik ez dutela dirudi, baina oso ongi funtzionatzen dute orokorrean. Batzuetan, hala ere, elkarrizketek eszenak gehiegi luzatzen dituzte, adibidez Ku Klux Klanen eszena ona da, baina luzea. Tarantinok beti akzio dramatikoetan komikotasuna aurkitzen saiatzen da, hori dela eta pelikulak zenbait kritika jaso ditu AEBetan. Baina hori, zuzendari honen kasuan, ez da ezer berri.

Tarantinoren helburua argia da: entretenitzea, eta lortzen du. Horregatik ikusleak  masan doaz bere pelikulak ikustera. Tarantinorentzat kamara odola (asko) eta bortizkeria (askoz gehiago) erakusteko dago. ‘Django Unchained’ pelikula oso entretenigarria da, western generoari omenaldi ona egiten dio. ‘Django Unchained’en spaguetti westernetan ohikoak diren plano mota eta paisaiak ikus ditzakegu: lehen planoak, begirada mehatxagarriak, kamera geldoa, bat-bateko zoomak…

Laburtuz, ‘Django unchained’ istorio ona da, entretenigarria, amaieran gehiegi luzatzen dena. Amaieran kateak apurtzen ditu Tarantinok eta gordeta zuen artilleria guztia kanporatzen du. Argazkigintza lana ona iruditu zait, aktoreen lana nabarmentzekoa eta lehenago esan bezala, soinu banda ezin hobea du pelikulak. Tarantinoren pelikula onena? Ez dakit… erabakia zuen esku uzten dut.