'Duck soup' (1933) - O, berorren gorentasuna

Groucho Marx hil zenetik 35 igaro dira. Groucho Marx komediaren erregeetako bat da, batzuentzat komiko besteentzat komediante. Grouchok, bere anaiekin batera, 30ko hamarkadako komedia hankaz gora jarri zuten. Groucho, Chico, Harpo eta Zeppo iraultzaileak izan ziren eta zineak bizi ari zen trantsizioa (mututik soinura) aprobetxatzen jakin zuten. Trantsizio hori ‘Duck soup’ komedian antzeman dezakegu.

“O, berorren gorentasuna” – Zuk ere ez zaude gaizki

Zine mutuaren komedietan, umorea ikusizko ekintzetan oinarritzen zen: pertsekuzioak, pastel borrokak … Marx anaiek, Groucho buruan, komedia egiteko beste modu baten alde apustu egin zuten, eta ikusizko gagak elkarrizketa sarkastiko, zorrotz, azkar eta zenbaitetan absurdoekin nahasten hasi ziren. Elkarrizketa zorrotzak sortzeko zuten erraztasuna Marx anaien “marka” izango zen.

“Nirekin ezkondu nahi? Dirurik utzi al zizun? Erantzuiozu lehenengo bigarren galderari”.

‘Duck Soup’ Marx anaien komedia hobeen artean dago. Zinemaren Historiaren parte diren esaldi eta gag ugariz betetakoa, komiko ugarirentzat erreferente bihurtu direnak. ‘Duck Soup’en komedia dago, musikala dago, zine mutua dago, eta “mala letxea”. Zoramen dibertigarri bat da.

Hiru kapelen eszena, Groucho eta Margaret Dumonten arteko elkarrizketak, apurtutako ispiluaren eszena… ‘A night at the opera’ (1935) pelikularekin batera, ‘Duck Soup’ Marx anaien une mitikoenak biltzen dituen komedia da. Pelikulak denboraren igarotzea ondo jasan du. Pelikulan ‘Freedonia’ izeneko herrialdea aurrera egin ahal izateko finantziazio bila dabil, eta finantziazio hori lortu nahi badute emakume boteretsu baten baldintza bat bete beharko dute (Rufus Firefly, Groucho, herrialdearen presidente izendatzea). Pelikulan gainera Ordezkarien Ganbarak etengabe zergak igotzeko eskatzen dabil. Nork esango luke, baina 1933ko komedia baten eszena bat, gaurkotasun handia duela esan daiteke.

“Egokitzen zaidan komisioa jaso gabe norbait korrupzioa praktikatzen harrapatzen badut… Hormaren kontra jarri, eta tiro egiteko agindua emango dut!”

Groucho Marx, pertsonaia, margotutako bibotea, ibilera bitxia, eta bere puru banaezina, komediaren eta zinearen ikono bihurtu dira. Bere janzkerarekin, Grouchok, New Yorkeko klase maila altuko kideak parodiatzen zituen.

Marx anaien pelikulek ez zuten inoiz Chaplinen pelikulen arrakasta lortu, antzerkitik hurbilago zeuden zinematik baino, hori bai, elkarrizketa itzelak aurkitzen ditugu Marx anaien pelikuletan, eta lehen esan dudan bezala, “mala letxe” nahiko. Bitxia da, baina ‘Duck Soup’ estreinatu zenean porrot handia izan zen, denborak jarri dut merezi duen tokian. Porrot horren ondorioz Zeppok taldea utzi zuen eta Paramoutek kaleratu zituen. Geroago, Marx anaiek Metro Goldwyn Mayer ekoizpen etxearekin sinatuko zuten eta bertan euren arrakasta handienak lortuko zituzten.

Groucho Marx handia izan zen, beste askoren erreferente, ezagunena agian, Woody Allen.

“Baliteke umorea hitz bat izatea, etengabe erabiltzen dudana eta zeharo txoratzen nauena. Noizbait horren esanahia zein den jakingo dut”. Groucho marx.