'Ruby Sparks' (2012) - Idaztearen magia

Erlazionatutako edukia: Azpitituluak euskaraz

Calvin (Paul Dano) idazle gazte bat da. Bere lehen eleberriarekin izugarrizko arrakasta lortu zuen. Jarraitzaile zein kritiko askorentzat Calvin “literatura jenio” bat da, idazteko dohain bikaina duena. Hala ere, Calvinek adjektibo horren erabilpena ukatzen du. Nolabait, jarraitzaileek (emakumezkoek batez ere), idazlea eta horren bizitza idealizatu egin dute, baina errealitatea ideia horietatik nahiko urrun dago. Calvin blokeatuta bizi den idazlea da, ez daki zer idatzi eta ez du inspirazioa aurkitzen. Eroso eta babestuta sentitzen den toki bakarra bere etxea da. Idazleak ez du neskengan konfiantzen, soilik pertsona arrakastatsua izateagatik “maitatzen” dutela pentsatzen baitu. Inspirazioa galduta, Calvinek ez du irtenbiderik topatzen.

'To be or not to be' (1942) - Lubitschen komedia beltzena

Batzuetan harritzekoa dirudi gaur egun maisu lan gisa onartuta dagoen pelikula batek bere egunean merezi zuen arrakasta lortu ez izana. Hori gertatu zen, “To be or not to be” komedia beltzarekin. Ernst Lubitschek 1941an grabatu zuen pelikula hau eta baliteke mota honetako komedia bat grabatzeko une aproposena ez izatea. Pelikulak nazismoa eta Hitler barregarri uzten zituen. Baina, garai hartan, ikusleek Lubitschen pelikularen mezua gaizki ulertu zuten, eta batzuentzat pelikulak nazismoa baino, erresistentzia polakoa barregarri uzten zuen.

Varsovia, Bigarren Mundu Gerra. Egunero, nahiko ezaguna baina ez ospetsuegia den aktore talde batek, William Shakespearen ‘Hamlet’ antzezten dute. Erregistroz aldatzeko saiakeran, konpainia Hitlerri buruzko antzezlan bat prestatzen ari zen. Zoritxarrez, “arazoak saihesteko” aitzakiarekin, antzezlan hori egitea debekatzen diete.

'The Great Gatsby' (2013) - Jay Gatsby misteriotsua

New York, 20ko hamarkada. Nick Carraway (Tobey Maguire) Wall Street-en lanean hasi berri den gazte bat da, bere helburuen artean “amets amerikarra” betetzea dago. Carraway etxe txiki batean bizi da, hiritik urrun eta justu-justu Gatsburen etxe erraldoiaren ondoan.

Dirudienez, inork ez du Jay Gatsby (Leonardo Dicaprio) ezagutzen. Espia nazia? Hiltzaile bat? Kontrabandista? Gerra heroia? Ugariak dira Gatsby misteriotsu eta aberatsaren pertsona inguratzen duten zurrumurruak. Gatsby festa itzelak antolatzen ditu bere “jauregian”. Bertara hurbiltzen diren gehienek ez dute Gatsby ezagutzen, horregatik Gatsbyren inguruan dugun informazio eskasa ez dakigu egia ala gezurra den. Istorioaren narratzaile eta idazle gisa, Gatsby misteriotsua aurkeztuko digu Carrawayk. Egun batetik bestera, Carraway festaz festa joango da eta inoiz pentsatu ez zuen mundu batean murgilduko da.

'Dans la maison' (2012) - Manipulazio narratiboa

Erlazionatutako edukia: 'Azpitituluak euskaraz'

Germain (Fabrice Luchini) ikasleen idazlanak irakurtzeaz nazkatuta dago… Claudek (Ernst Umhauer) idatzitako idazlanarekin topo egiten duen arte. Claudek idatzitako testua bitxia da, bertan ikasleak bere lagun baten familiari eta etxeari dien miresmena adierazten du. Horretaz aparte, familia horren etxean sartzeko eta familia horren “kide” izateko duen intentzioa agerian uzten du testuetan. Clauden idazlanak “jarraituko du” misteriotsu batekin amaitzen dira, modu horretan itxaropenik ez zuen irakaslearen esperantzak berpiztuz. Kapituluka banatuta dauden idazlanak ikusita, Germainek ikasleari laguntza eskainiko dio: testua era egokian garatzeko gomendioak emango dizkio gazteak duen potentziala garatzeko. Hasieran ariketa hutsal bat baino ez dena, ariketa narratibo hipnotiko eta manipulatzailea bihurtuko da.

Alde batetik, François Ozonen pelikulak errealitate eta fikzioaren arteko joko bat planteatzen du. Bestetik, ikusleek duten/dugun “manipulatzeko prestutasuna” eta behatze nahia kolokan jartzen ditu. Clauden testuen protagonistak pertsona errealetan oinarrituta daude, lagun baten gurasoak dira eta denbora luzez ikuskatzen eman duen etxea horretan sartzea finkatu du helburu gisa. Bere idazlanetan Claude errealitate hori “txukuntzeaz” arduratzen da, zenbait egoeretan gehiegi dramatizatuz. Istorioa, pertsonaiak eta irakurle/ikusleak nahi bezala maneiatzen ditu.

'Laura' (1944) - Laura Hunten erretratua

Laura Hunt (Gene Tierney) bere apartamentuan hilda aurkitu dute, froga guztiek aditzera ematen dutenez hilketa bat izan da. Orain, Mark McPherson (Dana Andrews) detektibeak du hiltzailea aurkitzeko ardura. Hilketaren arrazoiak zeintzuk izan ziren ikertu behar ditu McPhersonek, horretarako Lauraren ezagunak eta errudun posibleak ikertuko ditu. Lauraren ezagunek egindako adierazpenen bitartez, biktimaren erretratua eraikitzen hasiko da eta ia konturatu gabe, McPherson “Lauraren mamuak” sortzen dion desiraz harrapatuta geratzen da.

‘Laura’ Otto Premingerrek zuzendu zuen. Zuzendariak zine beltzaren narratiba hartzen du oinarri gisa, baina melodrama, misterioa eta intriga gaineratzen dizkio emaitza bitxia lortuz. Ispiluak, itzalak, erretratuak, desleialtasunak, desira, misterioa, hilketak, off ahots apur bat, ideia batez maitemindutako detektibea, desengainua… Otto Premingerren ‘Laura’ pelikulak generoaren ohiko elementu nahikoak biltzen ditu, eta horiek istorioaz gozatzeko nahikoak dira.