29/2/12

'Nader and Simin, a separation' (2011) - Banantze baten kronika

Hona hemen gidoi on bat, pertsonai sendo eta ondo egituratutako ildo narratiboa duena. Pelikulan ez dago atsedenerako unerik, etengabe gure arreta mantentzen duen informazio berria jasotzen dugu eta horrek ordura arte ikusitakoa berriro interpretatzera eramaten gaitu.

"A separation" pelikula iraniarra dugu. Bikote baten banantzea abiapuntutzat hartuta (Nader eta Simin-ena) ekialde hurbileko kultura, gizarte eta baloreen inguruko informazioa jasotzen dugu. Baita honetan emakumeek oraindik bizitzen duten errepresioa islatzen da ere (hala ere zalantzak ditut pelikularen helburua guztiz salatzailea den ala ez erabakitzerako orduan).

Nader eta Simin klase sozial "altuko" familia bat osatzen dute, ez dira erlijio sinesmenen menpeko. Siminek (emakumeak) atzerrira alde egin nahi du, horretarako dibortzioa eskatzen du. Naderrek (gizonak) bere aita zaintzeko  ardura du honek Alzheimerra duelako, eta ez dago hau bakarrik uzteko prest. Behin bananduta, Naderrek laguntza bilatzen du eta emakume bat kontratatzen du honen aita zaindu dezan. Eztabaida batek Simin eta emakume horren familien errutina hankaz gora jarriko ditu.


Pelikulan ikusleak banaketa honen epaile bihurtzen gara. Kamara kokapenaren bidez adierazita, ikusleok epailearen tokia hartzen dugu hasierako minutuetan (ikuslearengana zuzentzen dira Nader eta Simin). Justiziaren aurrean ohorea garrantzitsuena dela erakusten dute eta hau "urratuta" atera ez dadin berdin du gezur batean oinarritutako defentsa egitea. Ohorea defendatzeko esandako gezurren ondorioak kontrolaezin bilakatuko dira. Behin espiral horretan sartuta, egira bueltatzera zaila egiten da.

Banantze guztietan gertatzen den bezala, kaltetuenak seme-alabak dira, kasu honetan Nader eta Siminen alaba. Familia kideen arteko distantzia gero eta nabarmenagoa izango da, hau horma, lehio eta ateen bidez adierazita agertzen da (beheko planoa, konposaketari dagokionez bikaina). Komunikazioa gero eta zailago bihurtzen da, konfidantza desagertzen doa... 


Pelikula oso ona forma eta narrazio aldetik, baita aktoreen lana kontuan hartu beharrekoa da. Agian 'Nader eta Simin, a separation' pelikularen arrakasta honek planteatzen dituen arazoen unibertsaltasunean datza (zahartzaroa, gaixotasuna, dibortzioa, langabezia...). Batzuetan atzerritik bitxi txiki hauek ailegatzen zaizkigu, kalitatean edozein mendebaldeko produkzioekin lehiatu dezaketeenak. Kritika egiteko istorio sendo eta ondo egituratu batez baliatzen direnak.

'Nader eta Simin, a separation' euskarazko azpitituluekin ikusteko aukera duzue ere: http://bit.ly/y8y5cF (Azpitituluak.com)

27/2/12

Oscar sariak, "The Artist" gaueko izar

Aurten Oscar sariak ikusteko helburua nuen, streaming-a ordenagailuan jarrita red carpeta "kritikatzen" aritu nintzen denbora luzez, "Ikusi al duzu zein polita den soineko hori?... Bueno, ez dakit ba ... kolorea arraro zamarra da..."; "Nor demontre da hori? A! Abeslari bat..." Bi ordu t'erdi falta ziren red carpeta amaitu eta zeremonia hasi arte. Erdi lo nengoela (goizeko ordu bat eta erdiak aldera), ordenagailua amatatzea erabaki nuen, eta irratira pasa nintzen. Eroso, esatarien komentarioak entzunez..., hamar minututan lo. Gaur, goizean goiz, ordenagailua piztu, telebistan albistegiak jarri eta Twitterren sartzearekin nahikoa izan da jakin beharreko informazio guztia jasotzeko. Espero nuen bezala, sorpresa gutxi.


Oscar sarien 84.edizioak ez du ezustekoetarako lekurik utzi, faborito zirenak irabazle suertatu direlako. "The Artist" film mutu frantsesak bost sari irabazi zituen atzokoan (Pelikula, Zuzendari, Aktore nagusi, Musika eta Jantzi hoberenen kategorian). Oscarren historian ingelesez grabatuta ez dagoen film batek pelikula hoberenaren saria irabazten duen lehen aldia da; eta ez hori bakarrik, Jean Dujardinek gizonezkoen kategorian Oscar saria lortzen duen lehenengo frantsesa dugu ere.


Nostalgiaz betetako zeremonia izan da, izendapen gehien biltzen zituzten bi pelikulak ("Hugo" eta "The Artist", 21 izendapen guztira) zine mutuari egindako omenaldiak direlako. Pelikula hauen arteko lehian berdinketa egon da, bakoitzak bost sari jaso baitituzte. Desberdintasun batekin, Scorseseren "Hugo" abenturak, kategoria teknikoetan lortu du garaipena (Fotografia, Zuzendaritza Artistikoa, Soinua, Soinu efektuak eta Efektu bisualak).

Esan bezala sorpresa gutxi. Aktoreen kategoriei dagokienez, Meryl Streep ("The iron lady") bere hirugarren Oscar saria irabazi du (Katherine Hepburn-en 'record'-etik gero eta hurbilago) eta sekundarioen kategorian Christopher Plummer ("Beginners") eta Octavia Spencer ("The help") izan dira irabazle.

Woody Allen-en "Midnight in Paris"-ek irabazi du gidoi original hoberenaren kategorian eta Alexander Payne-k gidoi moldaketa hoberenaren saria lortu du "The Descendants" filmaren testuagatik. Aurreikusita zegoen bezala "Nader and Simin, a separation" pelikula iraniarrak irabazi du atzerriko hizkuntzan grabatutako lan onenaren saria eta Animazio kategorian Gore Verbinskiren "Rango"-k lortu du saria.


Billy Cristal izan da zeremoniaren aurkezle, eta dirudienez, froga nota onarekin gainditu du. Glamourez betetako gala honetan, urtero bezala, polemikarako tokia dago ere, aurten Sacha Baron Cohen komikoaren eskutik, bere hurrengo pelikularen protagonistaz mozorrotuta aurkeztu zen Kim Jong il-en 'errautzak' kutxa batean eramanez eta hauek alfonbra gorritik zabalduz.

Saritu beharrekoa sarituta, ezustekorik ez.

26/2/12

"Hugo" (2011) - Parisetik ilargiraino

Martin Scorsese dugu abentura honen zuzendari. 30.hamarkadako Parisen kokatutako istorio hau zinearen sorrerari egindako omenaldi ona da.

Hugo Cabret Pariseko tren geltokian bizi den ume bat da. Nahiz eta inork Hugoren jardunaren berri izan, geltokiko erloju erraldoiei egunero giltza emateaz arduratzen den pertsona da. Bere aita erlojugilea zen eta erlojuen makinaria konplexuez jakin beharreko guztia erakutsi zion. Hugo Cabretek bere aitak aurkitu zuen hondatutako robot bat konpotzen dabil orain. Honen jatorria eta konponketa intrigaz betetako abentura batean bilakatuko da.


Hugo Cabret gazteak helburu bat du. Mundua etengabe funtzionamenduan dagoen makinaria perfektua da. Guztiok makinaria hori martxan jarraitzea ahalbidetzen duen parte gara, funtzio zehatz bat dugun piezak. Guztiok dugu zer egin eta zer esaterik. Horregatik, bere funtzioa betetzen jarraitu dezaten, Hugok apurtuta dauden "pieza" edo "makina" horiek konpontzeko helburua du. 

Abentura gisa hasten den istorio hau zine omenaldi batean bilakatzen da, Lumière anaien grabaketa dokumentalei eta George Mélièsen lehenengo fikzioei egindako omenaldia. "Hugo" pelikula hunkigarri bat da. Scorsesek zinea "ametsen fabrika" izaten jarraitu behar duela aldarrikatzen du, non dena posible den. Ideia hori adierazteko Méliès figura eta "magia" oinarri hartzea aukera ezin hobea da. Hala ere, neure buruari galdera bat egiten diot... Nor izan da pelikula hainbeste gustatu izanaren errudun, Scorsese ala Méliès?

Pelikularen proiekzioan detaile txiki batek ilusioa egin zidan; pelikula ikusten ari ziren umeen barreak Harold Lloyd, Buster Keaton zein Méliès beraren pelikulen artxibo irudiak ikusterako orduan. Pelikula polita dugu Martin Scorseseren "Hugo", apur bat hezitzailea ere.

Bitxia iruditzen zait aurten Oscarretan Pelikula Hoberenaren saria irabazteko hautagai diren bederatzi pelikuletatik hiruk iraganaldiari omen egitea. "Midnight in Paris"-en nostalgia aitzakitzat hartuz 20.hamarkadako Parisera bidaiatzen dugu; "Hugo"-n, Parisen ere, zinearen jaiotza ikusten dugu. Azkenik, "The Artist"-en frantsesek Hollywoodeko zine mutuari egindako omenaldia aurkitzen dugu. Hau kontuan hartuz, soilik gauza bat gaineratu dezakegu, aurten zineak irabaziko du.

24/2/12

Oscar sariak, iragarpenak: Gidoi original eta gidoi moldaketa

Amaitzeko, eta hautagaien analisi hau astunegia bihurtu ez dadin, kategoria ‘handien’ artean gidoigintzari dagokion atala aztertzea falta zaigu.

Gidoi originalari dagokionez zalantzak ditut. ‘The Artist’-ek aukera asko ditu hau irabazteko, baina Woody AllenenMidnight in Paris’-ek zer esaterik badu. Izendatuen artean bi pelikula hauek dira gustukoen ditudanak. Hala ere, originaltasunez ari bagara ‘The Artist’ek erakusten duen trama ‘Singin’ in the rain’ filmaren antzeko zamarra iruditzen zait (zine mutuaren formatua kontuan hartu gabe noski). Woody Allenek ‘Midnight in Paris’-ekin publiko eta kritika amerikarraren arreta berreskuratu du, agian, gaueko sorpresa izan daiteke.



Moldaketari dagokionez, lehia ziur aski “Moneyball” eta “The Descendants”-en artean egongo da. Aaron Sorkin dugu Moneyball-en gidoilari, honek pasadan urtean Oscar saria irabazi zuen ‘The Social Network’ filmagatik, beraz ez errepikatzearren Alexander Payne-nek aukera gehiago ditu aurten sari hau irabazteko. Nire ustez ‘The Descendants’, Alexander Paynen filma, 'Moneyball' baino hobeto egituratuta dago. Moneyball pelikulak batez ere lehenengo partean egiten duen proposamena interesgarria da, hala ere, amaiera aldera indarra galtzen du, kirol pelikulen topikoz betetzen delako. Beraz, gidoi moldaketaren lehian  Alexander Payne-n eta bere errealitate tragikomikoaren alde egingo nuke. Sorpresarako tokia egon daiteke ere kategoria honetan, akademia amerikarrak azkenean 'Tinker, Tailor, Soldier, Spy'-ren alde egiten badu.





Gidoi originalaren kategorian hautagai: “The  Artist’, ‘Bridesmaids’, ‘Margin Call’, ‘Midnight in Paris’, ‘Nader and Simin, a separation’.
Gidoi moldaketaren kategorian hautagai: ‘The descendants’,’Hugo’, ‘The ides of March’, ‘Moneyball’, ‘Tinker, Tailor, Soldier, Spy’

Espero zenbait sorpresa egotea igandeko sari banaketan. Beti bezala, zenbait pelikula faltan botatzen ditut izendapenetan, adibidez, ‘Drive’ edo ‘Shame’, eta hauen protagonisten presentzia, Ryan Gosling eta Michael Fassbender. Baina urtero berdin gertatzen da. Orokorrean kiniela gehienek ‘The Artist’ sari gehien eramango dituen filma izango dela diote. Zenbat lortuko ditu? Astelehen goizean jakingo dugu!

Oscar sariak, iragarpenak: Aktoresa nagusi eta sekundarioa

Kasu honetan faborito argi bat ez dagoela uste dut. Meryl Streep-ek saria irabazteko aukera asko dituen arren, Viola Davis garaile suerta daiteke 'The help' pelikulagatik. Gainera, interneten Michelle Williams-en izena aipatzen dute ere irabazle bezala. Hiru emakume indartsu, hiru aktoresa bikain.
                                                                                                                                                                  

Meryl Streepek Margaret Thatcher da 'The Iron Lady' pelikulan, itxura aldatzeak puntu asko ematen ditu Oscar saria lortzeari begira, eta Meryl Streepek politikari britainiarrean transformatzeko makilaje ordu nahikotxo jasan ditu. Viola Davis-ek neskamearen papera betetzen du 'The help' pelikulan; nolabait pertsona errealaren ordezkari bihurtzen da, errepresioaz nazkatuta bere eskubideen alde borrokatzen duen hori. Azkenik, Michelle Williams izar batean bilakatu da "My week with Marilyn"-en, Hollywoodeko mito handienean, Marilyn Monroen. Karakterizazio lana ona da, ez soilik fisikoki, ikusi ditudan klipak oinarrian hartuz hizkeran eta keinuetan ere Marilyn-en antza izatea lortu duelako. Ezin daiteke eztabaidatu hiru emakume hauen kalitate interpretatiboa. Igandeari begira, Meryl Streepen alde egingo nuke.




Sekundarioei dagokienez, 'The help' pelikulak izan duen harrera ona islatzen da; pelikulan agertutako aktoreetako bik kategoria honetan izendapenak lortu dituztelako, Jessica Chastain eta Octavia Spencer (goiko bideoan biak). Lagun eta lehiakide. Biek jaso dituzte sariak jada, nahiko berdinduta daude, hala ere, nire ustez Jessica Chastainek irabazi beharko luke. Arrazoi batengatik, 'The tree of life' ikusi nuenean ez nintzen ohartu emakume protagonista eta 'The help'-eko emakume bitxi hau aktoresa berdina zirela, eta horrek Jessica Chastainen lanari mesede egiten dio, akademikoek azken honek Malick-en filman egindako lana kontuan hartu dezakete bera eta Octavia Spencer-en artean aukeratzerako orduan.


Aktoresa nagusiaren kategorian hautagai: Glenn Close ('Albert Nobbs'), Viola Davis ('The help'), Rooney Mara ('Millennium'), Meryl Streep ('The Iron Lady'), Michelle Williams ('My week with Marilyn')


Aktoresa sekundario kategorian hautagai: Berenice Bejo ('The Artist'), Jessica Chastain ('The help'), Melissa McCarthy ('Bridesmaids'), Janet Meter ('Albert Nobbs'), Octavia Spencer ('The help')

Oscar sariak, iragarpenak: Aktore nagusi eta sekundarioa

Hasieran bazirudien George Clooney izango zela sari onen irabazle, kanpainia handia zuen inguruan honek 'The Descendants'-en egindako lana goraipatuz; baina apurka-apurka sari banaketak ospatu diren heinean, Clooney hain faborito ez zela konturatu ginen. Jean Dujardin frantsesak SGA, Golden Globe saria eta Bafta irabazi ditu. Hiru sari hauek irabazi dituen aktore orok beti Oscar saria eraman du etxera. Teoria hau kontuan hartuz, Dujardin izango da Oscar sariaren irabazle. Merezita gainera.

Baina, teoria gauza bat da, eta praktika beste bat. Pasadan urtean Colin Firth aktore britainiarrak irabazi zuen Oscarra “El discurso del rey” filmagatik. Bigarren urtez amerikarra ez den aktore batek saria irabaztea agian arraroa eta “kezgarria” izan daiteke amerikar zine akademikoentzat. Hori dela eta, George Clooney-k saria irabazteko aukerak ditu oraindik. Clooney-k zenbait sari jaso egin ditu ere 'The descendants'-en egindako lanagatik. Beraz, lehia Jean Dujardinen eta George Clooney-ren artean egongo da.




Sekundarioen kasuan arraroa izango litzateke Christopher Plummerek ez irabaztea. Guztia irabazi du aurten ‘Beginners’-en egindako lanagatik. Plummerek (edo “The sound of music”  musikalaren Von Trapp kapitaina) oraindik ez du Oscar saririk jaso. Nolabait, sari honekin ez dute soilik Plummerrek ‘Beginners’-en egindako lana  saritzen, baizik eta filmografia oso bat. 



Aktore nagusiaren kategorian hautagai: Demián Bichir ('A better life'), George Clooney ('The Descendants'), Jean Dujardin ('The Artist'), Gary Oldman ('Tinker, Tailor, Soldier, Spy'), Brad Pitt ('Moneyball')

Aktore sekundario kategorian hautagai: Kenneth Branagh ('My week with Marilyn'), Jonah Hill ('Moneyball'), Nick Nolte ('Warrior'), Christopher Plummer ('Beginners'), Max Von Sydow ('Extremely loud, incredibily close').

Oscar sariak, iragarpenak: Pelikula eta Zuzendari hoberenak

Billy Cristal izango da igande honetan ospatuko den sari banaketaren aurkezle. Pelikula hoberenaren kategorian  hautagai diren pelikulak aztertu ondoren, iragarpenak egiteko unea da.

Bederatzi filmek dute aurten zinearen sari preziatuena irabazteko aukera. Martin Scorseseren 'Hugo'-k hamaika  izendapen lortu ditu, honen ondoren, 'The Artist' dugu, hamar izendapenekin. Film mutu frantsesak igande gauean sari gehien irabaziko dituen filma izango da ziur aski, hala ere, ez dut uste guztiak lortuko dituenik. 'The Artist' pelikula zinearen hastapenei egindako omenaldia da, Hollywoodeko zineari egindakoa; horrek akademiko amerikarren harrotasuna puztu duenez, saritua izango da. Faboritoa da pelikula hoberenaren kategorian, baita Zuzendari hoberenaren kategorian ere. 



Hala ere, zeremonia honetan edozer gauza gerta daiteke. Batzuetan faboritoa, edota izendapen gehien dituen pelikulak, saririk gabe bueltatzen da etxera. 'The Artist' filmaren lehiakide indartsuena Martin Scorseseren 'Hugo' pelikula dela esan dezakegu. Kasu honetan lehia nagusia zuzendari hoberenaren kategorian egongo litzateke. Scorsese ala Hazanavicius? Nork merezi du gehiago?

Pelikula hoberenaren kategorian hautagai: 'The Artist', 'Hugo', 'The tree of life', 'Midnight in Paris', 'War Horse', 'The help', 'Moneyball', 'The descendants', 'Extremely loud, incredibily close'.

Zuzendari hoberenaren kategorian hautagai: Michel Hazanavicius ('The Artist'), Martin Scorsese ('Hugo'), Terrence Malick ('The tree of life'), Woody Allen ('Midnight in Paris'), Alexander Payne ('The descendants')

22/2/12

'War Horse' (2011) - Zaldi baten istorioa

Argi dago. Zaldi batzuek zenbait aktore baino espresibitate handiagoa dute. Noski, zaldi honek adierazkortasuna  lortzen du ikusleak zuzendariaren jokoan parte hartzen duen heinean. "Joey" zaldia dugu Steven Spielbergen abentura epiko honen protagonista.

"Joey" bere amarekin pozik bizi zen saldu zuten egunera arte. Ted Narracottek Joey erosi zuen, erdi edanda hartutako erabaki batean. Nahiz eta emaztearen errieta jaso, zaldiarekin geratzea erabaki zuten. Albertek, Ted Narracotten semeak, Joey hezitzeko ardura hartu zuen, adiskidetasun istorio  polit bati hasiera emanez. Lehen Mundu Gerra pizten denean Narracott familiak "Joey" saltzen du. Albertek promesa bat egiten du orduan, Joeyrekin berriz ere topo egingo duela. Hemendik aurrera Joey zaldiarekin batera gerran barrena bidaiatuko dugu.




Steven Spielbergek estilo klasikoko pelikula bat egin du. Ikuslea erraz hunkitzen duen istorio familiarra. Zaldi protagonista da filmari indarra ematen dion hori. Ipuin antzekoa dugu War Horse (umeentzako eleberri batean oinarritutako istorioa da). Biolentzia urrunetik azaltzen da, gerra ikusten dugu bai; baina ez dago onak eta txarrak bereizteko intentziorik. Gerra garaietan ontasunarentzat leku txiki bat dagoela erakusten du filmak. Hala ere, zaldia eta honen bidaia da garrantzitsuena.

Oker ez banago, liburuan zaldia da narratzaile. Spielbergek ideia hori ez du pantaila handian oso ondo islatu. Ikuslearentzat protagonista Albert Narracott izan daiteke, eta ez zaldia. Horregatik metrajearen erdialdera honen figura desagertzea apur bat arraro bihur daiteke. Filmak John Williamsek konposatutako musika ederra du. War Horse lan klasikoa da aspektu guztietan, eta klasikotasun horrek Oscar sarietarako 6 izendapen lortzea eragin du.

"Joey" zaldi adoretsuaren istorioa ez dago gaizki, polita da; baina ez dakit, ez nau txunditu.

19/2/12

'Shame' (2011) - Adikzioaren infernua

Adikzioa. Sexu adikzioa. Brandon (Michael Fassbender) itxuraz tipo arrunt bat da, baina galduta dago, gaixorik, ihes egin ezinik. Nola kontrolatu kontrolaezin bilakatu den hori?

Steve McQueenek berriro lortu egin du, berriz hunkitu nau. "Shame"-n aurrean ez dago indiferentziarik. Pelikula ausarta da, ikuslea astintzen duen istorio eta pertsonaiak dituena. Fassbenderren lana ikaragarria da. Normala iruditzen zait zuzendari gehienek honekin lan egin nahi izatea, zinemaren panorama monopolizatzen hasi da.



McQueen-ek Brandon pertsona nazkagarri bat bezala definitzen digu hasieran. Brandonek ez du konpromisorako kapazitaterik, konpromisoarekiko inpotentea da. Gizon jatorra dirudien arren, emakumeak soilik objektu gisa ikusteko gai da. Brandon bere adikzioaren, bere gaixotasunaren, jabe da. Pertsona normala ez dela pentsatzen du, baztertu beharreko zerbait dela (plano gehienetan albo batean ikusten dugu, goikoan adibidez, gutxitan erdian).

Brandonen arreba, Sissi (Carey Mulligan) honen etxera zenbait egun igarotzera joaten denean, Brandonen "errutina" apurtzen da. Brandon bere adikzioaz lotsatu egiten da, behatuta sentitzen hasten da, munstro bat bailitzan.


Steve McQueen-ek "Shame"-en galduta dauden pertsonaiak erakusten dizkigu. 'Hunger' ikusi ondoren zuzendari honen lana jarraitzea erabaki nuen, eta "Shame"-en bere estiloari fidel mantendu dela esan behar da. Ondo eraikitako eszenak, ikuslearen ez erosotasuna bilatzen duten zenbait, plano sekuentziak elkarrizketetan ... 

Detailez betetako pelikula dugu 'Shame'. Indar dramatiko handia duten eszenak ikusten ditugu. Adibidez, Fassbenderren negar malkoak Carey Mulliganek New York, New York abestu bitartean; metroko eszena non keinu eta begiradak nahikoak diren atrakzioa erakusteko (arreta handia jarri behar zaio eszena honi); Brandonen ezinegona erakusten duen eszena Sissi honen nagusiarekin ohean dagoen bitartean. Une horretan bere adikzioak entzuten geratzeko eskatzen dio, begiratzeko. Brutala. Brandonen infernurako jaitsiera... (eta beste asko). Ez Brandon ezta Sissi ere, ez dira haien arazoei aurre egiteko kapaz, bizkarra ematen diete hauei, baita ikusleari ere.


Pelikula gogorra, sexua mingarria izan daitekeela erakusten duena. Adikzioak Brandon kontsumitzen du, fisiko eta mentalki. Ahaztezina. Amaiera ireki eta eztabaidagarria. Benetan pelikula ona. 

Fassbenderren inguruan zer berri esan dezakegu? 2011ren jabe izan dela. Oscar izendapen bat merezi zuela lan honengatik, beste maila batean dagoen aktorea dugu. Une honetan, Clooney eta Pitten  lanen gainetik, dudarik gabe. Gaiaren kontrobersiak, sexu adikzioa gizartearen arazo komun bezala aurkezteak, eta batez ere Akademia amerikarrak betidanik defendatzen duen puritanismo ia absurdoak Fassbender eta 'Shame' Oscarretatik baztertzea eragin dute.

17/2/12

"The tree of life" (2011) - Poesia bisuala

Terrence Malick-en pelikula bat ikusteko erabakia hartzen duzunean, argi izan behar duzu istorio desberdin batekin topo egingo duzula, ez-ohiko planteamendu batekin. Malick-en filma konplexua da. Planteatzen duen gatazka existentzialetan murgiltzea zaila da. Zenbait momentutan apur bat galduta sentitu naizen arren, irudien botereaz liluratuta gelditu naiz. Pelikularen planoak perfektuak izatetik hurbil daude.

Jack-ek (Sean Penn) bere aita telefonoz deitzen du, egunero bere anaiaren heriotzaz gogoratzen dela esaten dio honi. Jack gizarte baten aldaketa ikusi egin du. Jack bizi den gizartean naturala eraikitako hori da. Zuhaitz baten landatzeak bere nerabetasun garaia gogorarazten dio, horretara bidaiatzen dugu.


Pelikulak existentziaren inguruko gogoeta egiten du, bizitza eta kreazioaren ingurukoa. Hasieran bizitzan bi bide daudela diote, naturaren bidea eta jainkotiarrarena. Indibiduoa hauetako zein jarraitu erabaki beharko du. Jainkotiarra den hori Jacken aman (Jessica Chastain) islatuta dago, emakumearen ontasunean. Senarraren errepresioa jasaten du, ez du ezer egiten, onartu egiten du. Beti barkatzen du. Maitasunez beteta dago. Natura aldiz, Jacken aitan (Brad Pitt) islatzen da, bere interesen alde egiten du beti, zorrotza da. Beti nahi duena lortzen du, horretarako indarra erabili behar badu ere. Nahiz eta honen ingurua maitasunez beteta egon, zoriontsu izatea zaila egiten zaio. Bi bide desberdin, kontrakoak diruditenak, baina banatzeko zailak direnak.

Gizabanakoak ezin dezake natura kontrolatu. Mundua etengabe aldatzen doa. Hasieran, unibertsoaren sorrera ikusten dugu, baita lehenengo izaki bizidunen jaiotza ere, molekulak. Espiral itxurako molekula horiek, denborarekin patenteetan bihurtuko dira, makinak eta eraikinak sortzeko piezetan. Natura berria osatzen duten eraikin eta industriaren osagai.


"The tree of life" esan bezala poesia bisuala da, hori da bere egitura konplexuaren zergatia. Pertsonaiek haien artean gutxitan hitz egiten dute. Gehienetan aura, ente edo jainkotiarra den horri zuzentzen dira. Haien beldurrak eskura ez duten zerbait horri kontatzen dizkiete. Malick kamara eskuan hartuz grabatzen du, mugimendu bizkorrak egiten ditu, hurbildu eta urruntzen da, pertsonaiak inguratzen ditu, zerurantz zuzentzen da. Pertsonaiak zerbait edo norbaiten behaketa objektu izatearen idea indartzen da horrela. Elementu jainkotiar hori adierazteko aukera ona.

Orokorrean pelikula irudien aldetik ederra, eta planteamenduen aldetik konplexua.Terrence Malick-ek adierazi nahi zuen hori ulertu dudan ala ez, eztabaidagarria da.  

16/2/12

"In search of a midnight kiss" (2007) - Musuaren idealizazioa

Zineman, amodiozko generoan zehazki, gabon zaharreko muxua mitifikatu egin da. Pelikula askotan ikusi ditugu eszena berdintsuak, ospetsuenak agian Billy Wilderren "The Apartament" edota Rob Reineren "When Harry met Sally" dira. Mito bilakatu da, eta kasu honetan aitzaki.

"In search of a midnight kiss" filman muxu mitiko horren bilaketa bihurtzen da bi pertsona elkar ezagutzeko aitzaki perfektua. Alde batetik Wilson dugu, 29 urteko mutila, sei urte daramatza bakarrik, neskalagunik gabe. Idazten ez duen idazlea da. Jacob, honen lagun mina, interneten iragarki bat jartzea proposatzen dio urteko azken gaua bakarrik igaro ez dezan. Bestetik Vivien dugu, Wilsonen iragarkiari erantzuna emango dion neska. Vivienek 27 urte ditu, antzezten ez duen aktorea da. Mutil lagunarekin apurtu berri du eta hau ahaztu nahian gauerdiko musu baten bila dabil.


Bi pertsonaiak antzekoak dira. Biek dute itxi gabeko zauri bat. Iraganaren zama dute. Bakarrik daude, aurrera egin ezinik, galduta. Filmak iragana ahaztu beharreko elementua dela defendatzen du, etortzekoak diren bizipenei leku egin behar zaie. Aldaketaren unea da. Bizitzen hasteko unea.

14 ordu urte berrirako. Los Angelesen 12 milioi pertsona. Vivien eta Wilson elkar ezagutzen dute. Hauen bizitzak aldatu egingo dira gau hartatik aurrera. Oroitzapen perfektua sortu dute. Mezu argia du pelikulak, arazoen aurrean erreakzionatu behar da, aldatu behar da. Ideia hau indartzeko amaieran "abesten" (pertsonaiek egiten dutena ez dakit abestea kontsidera daitekeen) duten abestia ezin hobea da: "Wind of change".

"In search of a midnight kiss" 2007ko pelikula "indie" zinema definitzeko eredu ona da. Aurrekontu baxua, baliabide eskasak... eta ideia bat. Pelikulak bi bertsio ditu, bata zuri beltzean eta bestea kolorean. Jazz musika entzuten dugu askotan Los Angeles hiriko errekurtso planoak ikusten ditugun bitartean. Woody Allenen "Manhattan" filma burura etorri zitzaidan hori ikusterakoan.

Wilson eta Vivien, protagonistak, krisi unean daude. Hauen arteko harremana intentsitatea irabazten doa euren benetako sentimendu eta beldurrak azalarazten direnean. Nahiz eta proposamen iraultzaile berezirik egin ez, eta formari dagokionez apur bat errepikakorra bihurtu; istorio polita da kontatzen digutena.

15/2/12

"Singin' in the rain" (1952) - Une musikala

Musikala genero bezala gustatu ala gorrotatu dezakezu, ez dago bitarteko erantzunik. "Singin' in the rain" filma maisu lan bat dela ukaezina da. Stanley Donen eta Gene Kelly-k zuzendu zuten zinearen klasiko hau. Donen grabaketaren parte teknikoez arduratu zen, eta Kelly koreografia zuzendaria izan zen.

"The Artist" gehitu behar dugu zine mututik soinura igarotzeak sortu zituzten ondorioak erakusten duten film zerrenda honetara. Billy Wilderrek "Sunset Boulevard" (1950) pelikulan Norma Desmonden zoramenaren ikusle bihurtu gintuen, melodramaz eta "kameos" beteriko maisu lana. 'Singin' in the rain' filman aldaketa hori ikusten dugu ere baina zoramenaren ordez, komikotasunarekin topo eginez. Azken honek trantsitzio hori hobeto erakusten duen lana da.


Stanley Donen eta Gene Kelly-k, esan bezala,  soinuak zinemaren industrian eragin zituen aldaketak erakusten dizkigute film honetan. Alde batetik, zinemaren industriarentzat teknikoki aldaketa ikaragarria izan zen hura, produkzio sistema hankaz gora jarri zuen soinuak. Bestetik, aktore batzuentzat euren jardunaren amaiera izan zen, baztertu zituzten. Soinuarekin berdin zuen pantomimaren errege izatea, bat-batean hitza bihurtu zen garrantzitsu, eta hau ondo ulertu behar zen.

Alaitasunez betetako filma da, nire faboritoen artean  kokatzen da, "Top 5"-ean. Gene Kelly, Donald O'Connor eta Debbie Reynolds xarma eta karismaz betetako hirukotea osatzen zuten. Koreografiak perfektuak dira, oso landuak eta zailak (adibidez, "Moses Suposses" eszenan O'Connor eta Kelly-ren arteko sinkronia perfektua da). Abestiak baita. Hauetako batzuk MGM-ren beste film batzuetatik birziklatu eta moldatu egin zituzten klasiko honetan ager zitezen. Zinea zine barruan. Hollywood-eko industriaren funtzionamendua une musikal batean laburtuta agertzen da, "Broadway Melody" (soilik zati bat ikusgai) abestiari dagokiona. Pelikulan agertzen den koreografia luzeena dugu hau (nire ustez, film laburtzat kontsidera daiteke). Eszena luze honetan Gene Kelly gazte bat ikusten dugu, apur bat "galduta" dabil Broadway-ko kaleetatik. Honen ametsa Hollywoodeko izar bihurtzea da.


Film honek momentu bikain asko ditu, adibidez, jendearen fedegabezia soinua lehen aldiz entzuterakoan, ahozkotasun klaseak, mikroak erabili zituzten lehen aldiaren grabaketa! ... Ez diot akatsik aurkitzen filmari. Perfektua izatetik hurbil dago.

Ba al dakizue, pelikula estreinatu zutenean arrakastarik izan ez zuela? Publikoarentzat beste musikal arrunt bat baino ez zen izan. Denborak klasiko batean bihurtu du. Nire ustez, musikalik hoberena da, eta ez hori bakarrik, filmaren historian egindako film hoberenetarikoa. Ez dakit zenbat aldiz ikusi dudan pelikula hau, berdin dit! Telebistan honekin topo egiten dudan bakoitzean, berriro harrapatzen nau, berriz ere liluratzen nau...

13/2/12

Baftak 2012 - 'The Artist' garaile, Oscar sarietatik gertuago

Bart ospatu zen Londresen Bafta sarien zeremonia. Sorpresa gutxi eman ziren atzokoan, 'The Artist' izan zen garaile 7 kategorietan (pelikula, zuzendari, gidoi original, aktore nagusi, musika, fotografia eta jantzi diseinu ataletan). Emakumeen kategorian Meryl Streep izan da garaile Margaret Thatcher-en biopic-agatik. Zalantzak nituen honen inguruan, 'The Iron Lady' filmak Britainia Handian publikoaren aldetik zenbait kritika txar jaso zituelako, pelikulak irlandar gatazka alde batera uzten duelako; eta agian "kritika hauek" Meryl Streep-en aukeraketan eragin zezaketeelako. Ez da horrela izan.
Gizonezkoen kategorian Jean Dujardinek, Hollywood-en uneko gizona (SNL-en parte hartu du jada), irabazi zuen saria. Zinearen Historian Bafta, Golden Globe-a eta SGA (Screen Actors Guild Awards) sariak irabazi dituen aktoreak, Oscar saria eraman du etxera. Beraz, azken uneko sorpresarik egon ezean, Dujardin frantsesarentzat izango da Oscar-a.


Bafta sariek Britainia Handiko zinemari dagokion kategoria bereizia dute, eta honetan 'Tinker, Tailor, Soldier, Spy'-k irabazi du urteko film onenaren saria (baita moldatutako gidoiarena ere). Sorpresa handiena Pedro Almodovar-en "La piel que habito" jasotako saria izan da, atzerriko hizkuntzan grabatutako filmen kategorian. Ez nuen espero, "Nader and Simin, a separation" faboritoa baitzen. Espainiako zine akademiak "Pa negre" aukeratu zuen ordezkari gisa Oscarretarako, okertu egin zen?


Mota honetako zeremonia guztien antzera emozio gutxi izan zituen, eta pare bat anekdota. Kuriosoena Meryl Streep-ena izan zen, saria jasotzera igo zenean zapata galdu zuen, eta errauskine balitz bezala Colin Firth aktoreak dotoretasun handiz, gaueko erreginari zapata jarri zion.

Oscar sarien izendapenei begira Martin Scorseseren "Hugo"-k 11 izendapen ditu, "The Artist"-ek aldiz, 10. Batek daki zer gertatuko den otsailaren 26ko gauan, amerikar akademikoek batzuetan ulertezinak diren aukerak egiten dituztelako. Hala ere, borroka horretan "The Artist"-ek garaile izateko boleto ia guztiak ditu.

12/2/12

'Atonement' (2007): Gezur batean oinarritutako egia

'Atonement' ("Expiación") Ian McEwan idazlearen lan homonimoan oinarritutako pelikula da (bai, berriz ere moldaketa literario batez ari naiz). Joe Wrightek zuzendutako pelikula sakon eta ona dugu. Pelikula hau eredu ona iruditzen zait pertsonaiaren egia defendatzeari buruz hitz egiteko. Kasu honetan Briony-ren egiaz arituko naiz.

Pelikulak, liburuan irakur dezakegun bezala, ikuspuntu desberdinak eskaintzen ditu gertaera bakar baten inguruan: Robbie eta Ceciliaren elkarrizketa iturri ondoan. Ikuspuntu desberdin horiek ondo bereizten ditu Wrightek pelikularen hasieran. Maitasun eta pasio istorio tristea da 'Atonement'en ikusten duguna. Hiru dira protagonista nagusiak: Robbie (James McAvoy), Cecilia (Keira Knightley) eta bere ahizpa Briony (Saoirse Ronan). Aipatu bezala, Briony-ren egia bihurtzen da garrantzitsuena, hau da narrazioaren oinarri. Briony da manipulatzaile.


Briony-k ez du onartzen bere ahizpa Cecilia eta Robbie bikote izatea. Banandu nahi ditu, horretarako gezur bat asmatuko du, Robbie bortxaketaz salatuz hau kartzelara eraman dezaten. Robbiek kartzela ekiditeko izango duen aukera bakarra gerrara soldadu gisa joatea izango da. Drama erromantiko honetan, Briony-k nahi duena lortzen du beti, neskato maltzurra da. Dena kontrolpean du. Briony-k bere egia defendatuko du istorioan zehar, bere egia idazten du. Asmatutako gezurra sinisten du. 

"Two figures by a fountain" ziriborroetan oinarrituta, "Atonement" izenburuko liburu autobiografikoa idatziko du, Cecilia eta Robbie-ren istorioa kontatuz. Damututa dago, bere bizitzan zehar eraikitako gezur hori, bere "egian" bilakatutako gezur hori, gehiegizko karga bihurtu da. Liburuan idatzitako hori errealitatea ez dela aitortzen du. Robbie eta Ceciliari merezi zuten amaiera ematea erabaki du, literarioki gutxienez. Fikziozko amaiera zoriontsua. Briony-ren azken adierazpen honek, narratu digun istorioaren berrinterpretazioa baldintzatzen du. Briony-k ikuslea engainatu egin du. Kamerari zuzenean begira, bere gezurra aitortzen du, idatzitako fikziozko amaiera zoriontsua justifikatzen du. Inoiz lortuko ez duen barkamena bilatzen du bere aitormenarekin. Ez Cecilia eta Robbieren partetik, ezta ikusle/irakurlearen aldetik ere.


Fotografia bikaina du filmak. Argitik iluntasunera doan pelikula da, bikote protagonistaren antzera. Muntaketa lan ona, ikusten ditugun elementu oro eta jasotzen dugun informazio guztia da garrantzitsu. Plano sekuentzia itzel bat du gerraren ondorioak erakusten dituena, "Elegy for Dunkirk" eszena. 

Istorio triste eta hunkigarria. Pelikularen musika (Dario Marianellik konposatutakoa) idatz makinaren soinua erabiltzen du instrumentu gisa. Oso adierazgarria bihurtzen da elementu hau, batetik tentsioari mesede egiten diolako, bestetik gutun batek piztu zuelako gatazka guztia. Ikuspuntu desberdinetatik jasotzen dugu istorio tragiko hau. Planteamendu egokia du. Oscar sarietarako 7 izendapen lortu zituen, bat lortuz. 

11/2/12

'Jane Eyre' (2011) - Hotz eta bero

Abenduan estreinatu zuten Charlotte Brontëk idatzitako 'Jane Eyre' eleberriaren moldaketa zinematografiko berria. Pelikula ikusi ondoren liburua erosi nuen emakume gazte honen pentsamenduan hobeto murgiltzeko eta bere izaera hobeto ulertzeko, eleberriek ematen duten informazio guztia pelikula batean islatzea oso zaila baita. Behin liburua irakurrita moldaketa ona iruditu zaidala esan behar dut. Istorioaren arima edo "izpiritua" mantentzen duelako filmak.

Pelikulak desberdintasun nabari bat du planteamenduan, orden aldaketa bat. Filmaren hasieran (liburuan ez bezala, honetan kronologikotasuna mantentzen da), Jane Eyre ihesean ikusten dugu, Rochester jaunaren etxetik alde egin du, babes bila dabil. Aldaketa honek intriga kutsu bat gaineratzen dio filmari. Jane Eyrek babesa aurkitzen duen momentuan, bere ihesaren zergatia ezagutuko dugu flashback baten bidez.

Jane Eyre umezurztegi batean heziketa zorrotz bat jaso zuen. Neska azkar, kurioso eta bakartia da. Beti bere ingurunea aztertzen dabil. Ez dio beldur pentsatzen duena adierazteari. Bere buruarekiko errespetua da bere arau nagusia. Bere helburua emakume independentea izatea da. Umezurztegian zenbait urte igaro ondoren, Rochester Jaunaren etxean hasiko da lanean, honen alaba-pontekoaren irakasle modura. Sekretu ilun bat gordetzen duen etxe erraldoia da, barroko eta apur bat beldurgarria.

Rochester jauna Jane Eyreren arimaren araztasunaz, honen inozentziaz eta naturaltasunaz maiteminduko da. Rochester jaunarentzat Jane Eyre pertsona liluragarria da, bakarra, misteriotsua. Aldiz, Jane Eyre hasieran beldur da, ez-eroso sentitzen da bere nagusiaren aurrean; ez du inoiz gizon batekin edozein motatako harremanik izan, ezta elkarrizketa arruntik ere. Horregatik hotz agertzen da. Bien arteko erakarpena nabaria da, hala ere, Jane ez da hortaz jabetzen. Ez ditu Rochester jaunaren "maitasun hitzak" sinesten. Eszena honetan nabaria da erakarpena, kimika handia dute bi aktoreek. Hala ere, hoztasuna da nagusi gelan. Ilun dago, ez dago surik inon. Kolore hotzeko eszena dugu hau.


Maitasun istorio eder eta tristea da Jane Eyre filmarena. Interpretazio bikainak dituena. Mia Wasikowska (Tim Burton-en Alicia) 'Jane Eyre' perfektua iruditu zait, eleberriaren deskripzioarekin bat egiten duena. Michael Fassbenderrek du Rochester jauna interpretatzeko ardura. Momentuko aktorea dugu Fassbender. Aktore benetan ona, xarmaz eta intentsitatez betea. Bigarren mailako rol batean, Fairfax andrearen rolean, Judi Dench dugu. Aktoresa honen lana maite dut, beti bikain, dotore... Bere presentzia hutsak pelikula bat ikusteko arrazoi nahikoa da niretzat.

Aktoreen lanaz aparte pelikularen bi elementuk txundituta utzi ninduten. Musika eta argiztapena. Dario Marianelliren konposaketak ederrak dira, biolin eta pianoan oinarrituta eszenak emozioz betetzen ditu. Argiztapenari dagokionez, argi naturala erabiltzen dute maiz, adibidez, kandelen suarena, edota "olio lanparenak". Horrek Rochester jaunaren etxea beldurgarriagoa bihurtzeaz aparte, eszenak adierazgarriago bihurtzen ditu. Aurreko bideoa lokalizazio hotz batean kokatzen bada, bideo honetan kontrakoa ikusten dugu. Intentsitate eta dramatikotasun handiko eszena dugu (kontuz, SPOILER handia dagoelako bideoan), aurretik aipatutako elementu guztiak biltzen dituena. Ondo grabatutakoa. Alde batetik suak igorritako argia da oinarri, Rochester jaunak Jane Eyreren izaera bitxiaren berri ematen du hasieran. Jane bere buruarekiko errespetua defendatzen du eszenan. Hondoan, Dario Marianelliren musika entzuten dugu. Eszena bikaina.

10/2/12

'The help' (2011) - Adorea

Norbanakoarentzat zuzena den hori defendatzeko kemena. 'The help' ("Criadas y señoras") drama honen protagonistak adoretsuak dira. Istorioa Mississippin kokatzen da, 60ko hamarkadan zehazki. Gizartean diskriminazioa da nagusi, gizarte mailak bereizten dituen gizarte arrazista da ordukoa. Alde batetik, andre txukun eta hipokritak ditugu; bestetik, neskame adoretsuak. Pelikula korala da, emakumeak dira protagonistak eta Aibileen Clark (Viola Davis) neskamea dugu narratzaile.

Skeeter (Emma Stone) lizentziatu berri da. Neskameen bizipenetan oinarritutako liburu bat idaztea erabaki du. Skeeterrek hitza eskaintzen die neskameei, haien errealitatea ezagutzera emateko aukera. Neskameek hasieran zalantzak izango dituzte Skeeterren proiektuak sor ditzakeen ondorioen inguruan. Hala ere, adoretsu, zalantzak eta beldurrak alde batera utziko dituzte eta proiektuan parte hartuko dute. Beraien egoera salatzeko unea da.


Pertsonaiak, andreen kasuan, karikaturara hurbiltzen dira zenbaitetan. Gizarte hipokrita horretan emakume zoroenak zentsudunenak izango dira, errealitate tolerante baten alde egiten duten horiek. Andreak hipokresia eta iruzurraren adierazle dira. Makillaje, peluka, laka eta jantzi koloretsuen azpian ezkutatzen dute haien benetako izaera. Horregatik, 'The help' liburua argitaratu ondoren Hilly Holbrook (nolabaiteko "andreen nagusia", Bryce Dallas Howard aktoresa) makilatu gabe agertzen da, gaixorik, itsusi, orraztu gabe... babesik gabe geratzen doa bere lagunen aurrean, bere trikimailuak agerian utziz.

Filmak formalki ez du berrikuntza handirik eskaintzen, zuzena da. Pelikularen indarra emakume protagonistetan aurkitzen dugu, bere istorioetan. Adiskidetasun eta adorean. Filmaren azken planoa, kredituei dagokiena, plano luze eta finkoa da. Honetan Aibileen Clark, istorioaren narratzailea, amaiera gabeko kale batetik ibiltzen ikusten dugu. Oraindik bide luze bat du ibiltzeke Aibileenek. Oraingoan, bera izango da istorioaren idazle. Pelikula hunkigarria, polita. Gustatu zait.

'Moneyball' (2011) - Arauak apurtzen

'Moneyball' filmak arauak apurtzearen ideia defendatzen du, gehiengoak jarraitzen duen horren kontra egitera ausartuz. Aukera eta proposamen berritzaileek eraginkorrak direla eta lekua dutela erakutsiz. Negoziaketaren mundua erakusten du pelikulak, hori da bere bereizgarri nagusiena.

Billy Beane (Brad Pitt) beisbol talde txiki baten zuzendari/managerra da. Ligako aurrekontu txikiena izanik, taldea eraberritzeko ardura du. Horretarako jokalarien joko estadistiketan oinarritutako fitxaje sistema bat hartuko du oinarri gisa. Talde handiek nahi ez dituzten jokalariak erosiko ditu (zaharrak, arazo fisikoak dituztenak ...), beisbolaren mundua hankaz gora jarriz. Talde handien "hondakinak" fitxatuz, talde irabazle bat sortzeko asmoa du Beanek. Filmaren lehenengo partea ona da, negoziaketen mundua narratzen duelako Aaron Sorkinen ("La red social") gidoiak. Pelikula desberdin bat izaten saiatzen da, hala ere, azpigenero honen pelikula oro bezala bere gune epikoak ditu ere, ikusle hunkitzen dituzten une horiek, heroikoak, amets amerikarraren adierazle. Hori dela eta, istorioa topikoz betetzen den heinean, indarra galtzen doa.


Billy Beane, Pitten pertsonaia, itxi gabeko zauri bat du, iraganeko xama bat, gainetik kendu nahi ez duena, bere izaera definitzen duelako eta kirola krudela dela jabetzen laguntzen diolako. Beane gaztea zenean talde handi batek fitxatu egin zuen izar handi batean bihurtuko zelakoan. Porrot handia izan zen. Dezepzio hori da arauak apurtzera bultzatzen duena. Kirola disfrutatu behar da, ikuskizuna izan behar da garrantzitsu. Argiztapenak zenbait eszenetan Billy Beanean segurtasun ezaren ideia indartzen laguntzen du, Beane itzaletan murgilduz. Brad Pittek egiten duen lana ona da, begirada indartsua du, adierazgarria, sakona. Pelikularen pisua bere gain hartzen du Pittek.

Musikari dagokionez apunte bat. Kontu handiz egin behar da abestien aukeraketa "gazapo" denboralik ez emateko. Billy Beanen alabak bi aldiz abesten du "The show" abestia. Pelikula 2002an kokatzen da, abestia 2008koa da. Beraz ezinezkoa da alabak abesti hori ezagutzea. Hala ere, ulergarria izan daiteke abesti horren aukeraketa letra kontuan hartzen badugu, Billy Beanek defendatzen duen hori aldarrikatzen duelako (..."and just enjoy de show" ...).

Diruak ez du talde bat hobeago bihurtzen. Gailurrera heltzeko ez dago aberatsa izan beharrik. Billy Beanek ospea, dirua, garaipenak ... iragankorrak direla defendatzen du. Azken partidua ez galtzea da Beanen helburua. Txapeldun sentituko diren galtzaile talde bat baino ez dira. 

Pelikula apur bat luze egiten da, planteamenduan ukatzen zituen topikoetan erortzen dena. Lehen atala ona den arren, istorioak indarra galtzen doa aipatutako topikoak agertzen diren heinean. Pelikula interesgarria da, Pitt-en pertsonaia interesgarria delako. Besterik ez.

8/2/12

John Williams, 40 urte luze musika konposatzen

Zinemaren Historian izandako musikagile handienen zerrenda bat egingo bagenu, John Williams lehenengo postuetan kokatuko genuke seguruenik. John Williamsek 80 urte betetzen ditu gaur, eta ez du bere lana uzteko asmorik erakusten. Bere konposaketek 47 Oscar sari-proposamen baino gehiago izan dituzte, hauetatik bost irabazi egin ditu. Zineman musika instrumental on batek emozioz betetzen du eszena txikiena ere. Aldiz, hautaketa oker batek eszena ederrenaren indar dramatiko guztia galtzea eragin dezake.

John Williams-i buruz ari garenean Steven Spielberg zuzendariaz ari gara ere. Lantalde bikaina osatzen dute. Bere kolaborazio ezagunenen artean hauek aurkitzen dira: "Jaws" (1075), "Jurassic Park" eta "Indiana Jones"en sagak, "E.T" (1882), "Empire of the sun" (1987), "Schindler's list" (1993), "Saving Private Ryan" (1988) edo "Artificial Intelligence" (2001). Baita Spielbergen azken bi produkzioen musikaren konposaketaz arduratu egin da John Williams: "The adventures of Tintin" eta "War Horse" (aste honetan estreinatzen dena). Bi soinu bandak dira Oscar sarietarako hautagai.


Baina Williams-en lana ez da Spielbergen filmografiara mugatzen. John Williamsek Zinearen Historiaren soinu banda mitikoenetako bat konposatu zuen. George Lucasen 'Star Wars' pelikulena Lan benetan erraldoia. Baita 'Harry Potter' filmaren lehenengo hiru pelikulen musika konposatu zuen ere, gainontzeko pelikulen musikagileentzat oinarria zehaztuz. John Williams zine musikaren konposaketan handia da. Zinemaren Historiaren musika garrantzitsuenetariko batzuk konposatu ditu. Eredu bihurtu da. Bere hurrengo proiektua 'Lincoln' da, nola ez, Steven Spielbergek zuzendutakoa.

7/2/12

'The descendants' (2011) - Bizitzaren tragikomikotasuna

George Clooney Matt King da Hawai urbano honetan. Alexander Payne zuzendariak bizitzaren tragikomikotasuna erakusten du 'The descendants' filmean. Matt (Clooney) abokatu bat da, beti dabil paperez inguratuta ez du beste gauzentzako denborarik. Bere bizitza hankaz gora jarriko da bere emazteak istripu larri bat izan ondoren. Bere emaztea koman dagoela, Mattek espero ez zituen zenbait egoerei egin beharko dizkie aurre. Bere familiaren lurren salmentaren tramiteez arduratzeaz aparte, bere bi alabekin duen harremana hobetu beharko du.


Payne istorio arrunt bat kontatzen digu film honetan, istorio hurbil bat, enpatia erraz lortzen duena. Istorio gazi gozo bat da. Erritmo geldo bat du baina zuzena, mesede egiten diona. Clooneyren pertsonaiaren garapena ikusiko dugu. Matt King hasieran pertsona pasibo bat da, ez da inguruan zituen arazoez jabetzen. Pixkanaka, subjektu izatera igaroko da, bere interesak defendatuko ditu, bere akatsak onartu, bere familiari aurre egingo dio eta lehen aldiz aitaren rola onartu eta beteko du.

Kolpeak jasotzen ditu etengabe, baina beti altzatzen da; emaztearen istripua, honek maitale bat zuelaren berri izatea, bere aitaginarrebak etengabe bere alabaren zoritxarraren erruduna dela leporatzen dio... Bere alaben laguntzarekin Matt King-ek aurrera egitea lortuko du.

George Clooneyren lana ona da, begirada galdua du bere pertsonaiak eskatzen duen bezala. Egoera berriari aurre egiteko bere tokia zein den jakin behar du. Hala ere, ez zait dioten bezain ikaragarria iruditu. Kanpainia handia dago aurten Clooney-k Oscar saria irabaz dezan (Dujardin gehiago gustatu zait 'The artist'-en, eta Pitt-ek 'Moneyball'en egiten duen lanaren parean dago Clooneyrena). Aipatu  beharra dago Shailene Woodley-ek egiten duen lana (Matt King-en alaba nagusia). Pelikularen onena.

Orokorrean filma ona da, istorio hurbila eta identifikagarria. Hala ere,filmak huts egin zidan. Gehiago espero nuen. Gainontzekoengandik bereiziko zuen zerbait. Maisu lan bat izatetik urrun dago.


'Midnight in Paris' (2011) - Iraganaren xarma

O, Paris. Argiaren hiria. Maitasunaren sinbolo. Woody Allen bi elementu hauek nahastu ditu 'Midnight in Paris' filmean. Parisekiko maitasuna adierazten du fotografia bizi bat erakusten duen film honetan. Apur bat saturatutako koloreek Paris xarmaz betetzen dute. Arrakasta handia izan du Woody Allenen azken lan hau, bai publiko bai kritikaren aldetik. Filmaren hasieran 'Manhattan' filmari erreferentzia formala egiten dio, formula gutxi gorabehera errepikatuz. Film hau atsegin dut.


Istorioaren protagonista, Woody Allenen alter egoa, Gil Pender da. Hollywooderako istorioak idazteaz nazkatuta dagoen gidoilari amerikarra dugu Pender (Owen Wilson). Eleberri bat idazten dabil, baina ez da hau argitaratzera ausartzen. Paris erromantiko honetan inspirazioa aurkituko du.

Gau batean, Gil Pariseko kaleetatik zebilen eta bat-batean kotxe bat bere aurrean gelditu zen. Pender dudarik gabe honetan igo zen, inoiz ahaztuko ez zuen bidai bati hasiera emanez. Gauero bidai hori errepikatuko du, honetan iraganera joango da, 20.hamarkadako Parisera. Bidai hauetan Hemingway, Scott Fitzgerald eta bere emaztea, Dali, Buñuel, Picasso zein Cole Porter ezagutuko ditu. Hala ere, artearen, musikaren zein narratibaren izar guzti horien artean, pertsona anonimo bat izango da Penderren bihotza 'lapurtuko' duena, Adriana (Marion Cotillard).


Penderrek iraganeko garai guztiak oraina baino hobeagoak direla defendatzen du. Adriana Penderren ideiarekin ados dago. Hala ere, kontuan hartu behar dugu Adriana Gil Penderren Paris 'idilikoaren' parte dela eta ez orainaladiaren parte. Beraz, Adrianaren iragan idilikoa Parisen 'Belle Epoque' garaian kokatuko da.

Gil Pender idazten ari den eleberria nostalgiari buruzkoa da. Gure protagonista orainean galduta dabil, aspertuta eta bere neskalagunaz nazkatzen hasia. Iragana maitatzen du. Woody Allenek bere gidoi bikain honetan zera defendatzen du: iragan erromantiko batera jotzen duten pertsonek, orainaldi mingarri bati aurre egiteko gai ez diren horiek dira.

Hori da Penderrek duen arazoa. Bere iraganeko bidaiekin liluratuta egon arren, zoriontsu ez dela ohartuko da. Bidean ikasi egingo du. Idazle on batean bilakatzeko, bere tokia aurkitu beharko du. Bere iraganarekiko obsesioa alde batera utziz eta orainaldian bizitzen ikasiz. Agian, Paris euritsu batean? Batek daki. Pelikula benetan ederra.

6/2/12

The Artist (2011): Zinea, esperientzia gisa.

'The Artist' bezalako film bat egingo zela entzun nuenean, ikaragarri gustatu zitzaidan proposamena. Ordutik aurrera, bere mugimenduak jarraitzen hasi nintzen; irudi, klip zein trailer berrien inguruko albisteak gogoz itxaroten nituen. Estreinatu zutenean, hor egon nintzen ni, lehenengoa hileran, sarrera erosteko prest.

Denbora pasatu egin da bere estreinalditik, eta dirudienez ez du lehiakiderik sarietara begira. 'The Artist' pasadan urteko proposamenik interesgarrienetako bat izan zen. Proposamen desberdina, originala eta ausarta 'remake', 'reboot' eta zarata garaietan. Eskerrik asko Michel Hazanavicius proiektua beldurrik gabe aurrera eramateagatik!



Hollywoodland-en kokatzen gara, 1927.urtean. "The jazz singer" filma estreinatzear zegoen. Soinuaren iraultza heltzear. George Valentin (Jean Dujardin aktorea. Itzela, karismaduna, garaiaren adierazgarri zen xarmaren adierazle ona) momentuko izar nagusietako bat da. Ospetsua, dirurik ez zaio falta ... Soinua agertzen den arte. Honek bere bizitza hankaz gora jartzen du. Valentinek soinua ukatzen du, ez dago sistema berriarekin ados, ez dago antzezteko prest. Soinua etorkizunik gabeko behin behineko bitxikeria teknikoa baino ez dela pentsatzen du. Ekoizleek ez daude batere ados honen hitzekin eta honentzat zineman lekurik ez dagoela ulertaratzen diote, kaleratzen dute. Une horretatik aurrera hasten da George Valentinen "infernurako jaitsiera".

Bestetik, Peppy Miller (Berenice Bejo) emakume gaztearekin topo egiten dugu. Karisma handia duen aktoresa izanik, erraz lortuko du ospea. Izar handi batean bihurtuko da Valentin hondoratzen den bitartean. Kasualitateak batu zituen Peppy Miller eta George Valentin. Aktoresak dena sor dio Valentini, honen laguntzarekin zinemaren munduan sartu zelako. Peppy Millerek ez du inoiz laguntza hori ahaztuko.


Pelikulan agertzen diren elementu guztiak zergati bat dute. Denek egiten diote mesede istorioari, hau indartuz. Pelikuletan irudiek askotan hitzek baino gehiago esaten digute. Michel Hazanaviciusek zuzendari ona dela erakutsi du film honekin. Hori detaile txikietan nabaritzen da. Adibidez, filmean zehar zinema areto desberdinak ikusten ditugu eta hauetan kartel ugari. Eszena batean George kaletik dabil bere zoritxar eta bakardadean murgilduta, une horretan zinema areto baten ondotik igarotzen da. Zinema areto horrek iragartzen duen filmaren izenburua "Lonely star" da. Hori ez da kasualitate hutsa. Geroago, Peppy Millerekin antzeko zerbait gertatuko da. Zinema areto batean, "El ángel de la guarda" izenburuko kartel baten ondoan ikusiko dugu. Miller, George Valentinen babesle bihurtuko da. Zuri beltz eder batean grabatutako lan itzela dugu 'The Artist', 4:· formatuan gainera. Zinean bizi beharreko esperientzia bat da. Zinema da!


Argi dago hitzak ez direla guztiz beharrezkoak istorio bat ulertzeko (intertitulu gutxi agertzen dira filmean zehar). Soinu banda eta aktoreen interpretazioak nahikoak dira emozioei indarra emateko. Itzela izango zen proiekzioa zuzeneko orkestra batekin ikustea (zinearen hastapenen antzera). Baina 'The Artist'en dena ez da musika, badira isiltasun uneak ere. Hauetan ez da euli bat ere entzuten. Irudiaren aurrean gor geratzen gara. Isiltasun absolutua.

Bikaina iruditu zait George Valentinek duen amets gaiztoaren eszena. Dujardinen lana Oscar saria merezi du (Clooneyren lana baino hobeagoa iruditu zait). Film ederra iruditu zitzaidan. Zinemari egindako omenaldi dotorea. Erreferentzia inplizitu eta esplizitu desberdinak aurkitzen ditugu ere, adibidez, 'Ciudadano Kane', 'La cena de los acusados', 'El crepúsculo de los dioses' edota 'Cantando bajo la lluvia' filmei egindakoak. Lan itzela da zuzendariak egindakoa. 100 minutu irauten ditu pelikulak, proiekzio egunean, filma amaitu zenean, zine aretoan soilik gauza bat entzun zen... txaloak!

Wilderrek egingo lukeen bezala

Zinea. Maitatzen dudan hori. Pelikula asko ikusi ditut, pelikula asko ditut ikusteke. Pelikula guztiek helburu desberdinak dituzte, xehetasun txikiak dira pelikulak handi bihurtzen dituztenak. Hauetaz ohartzea da nire helburua. 'Wilderrek egingo lukeen bezala' gazteleraz idatzitako 'Como lo haría Wilder' blogaren bertsioa da. Sarrera asko idatzi ditut jatorrizkoan eta noski, ezinezkoa da guztiak euskaratzea. Beraz, nola jarraitu nire blogari 'abenturarekin' modu koherente batean?

Gazteleraz idatzitako lau sarrera berreskuratu egingo ditut. Otsailaren 26an Oscar sariak ospatzen dira, eta filme hoberenaren saria lortzeko bederatzi film dira hautagai aurten. Hauetatik, momentuz, lau ikusi ditut: 'Midnight in Paris', 'The artist', 'The descendants' eta 'Moneyball'. Film hauen kritikekin hasiera emango diot 'Wilderrek egingo lukeen bezala' blogari.