Aldaketa!

Kaixo zinemazale!

Bi urte igaro dira 'Wilderrek egingo lukeen bezala' bloga idazten hasi nintzenetik, eta orain aldatzeko unea heldu da, jauzi bat eman eta mugitzeko unea. Blogspot-eko URL-a momentuz ez da desagertuko, hainbat esteka jarrita daude eta horiek aldatzen ibiltzea korapilatsua izango litzateke. Gaurtik aurrera, Ttalaka-n izango duzue bloga irakurgai. Kritikak, soinu bandak, albistetxoak... Eduki berriak eta desberdinak idazten saiatuko naiz bertan. Zinemaz aparte, beste zenbait blog tematiko topa ditzakezue webgune berrian.

Hemen duzue URL berria: 'Wilderrek egingo lukeen bezala'

Naiara

'Her' (2013)

Harremanak eta teknologia

Ondorengo kritikak spoilerrak izan ditzake

Internet, sare sozialak, unetxo batez huts egiteagatik kaosa sortaraz dezaketen aplikazioen erabilpena… Teknologiaren menpe bizi garela nahiko argi dago, bai erabilpen pribaturako bai profesionalerako. Horregatik, aurrerapen horiek gure harremanetan modu batean ala bestean eragitea nahiko logikoa suerta daiteke. Spike Jonzeren ‘Her’ pelikulak pausu bat haratago doa, eta etorkizun hurbil batean kokatzen gaitu. Horretan “bizitza propioa” duten sistema operatiboak existitzen dira.

Produktuaz erakarrita, Theodorek (Joaquin Phoenix) sistema operatibo bat erosten du. Bere sistema operatiboaren izena, Samantha da. Theodore idazlea da, herritar arrunt bat, anbizio berezirik gabekoa. Gizon bakartia da, bizitza sozialetik urrun mantentzen dena. Lanean, bezeroen izenean sinatutako gutun pertsonalizatuak idazten ditu. Hau da, bezeroek bizpahiru datu ematen dizkiote eta datu horietatik abiatuz sentsazio-sentimendu bat imajinatzen eta “intepretatzen” du, diktatuz, inprimatuz eta gero gutuna bidaliz. Samantharen pareko “lan dinamika” jarraitzen duela esan genezake: sistema operatiboak datu ugari pilatzen ditu, bezeroen sentsazio eta sentimendu ugari (kasu honetan Theodorenak), gero sentimendu horiek interpretatzen ditu bezeroari erantzun egokiena emateko.

'Submarine' (2010)

Ur azpian

‘Submarine’ nerabeen kezketan eta arazoetan oinarritzen diren pelikulen multzoan sartzen da (multzo hori berez azpigenero bat dela esan genezake). Richard Ayoadek zuzendu du pelikula eta Joe Dunthornen eleberri homonimoa hartzen du oinarritzat. Orokorrean, ‘Submarine’ pelikula interesgarria iruditu zait. Istorioaren protagonista Oliver Tate (Craig Roberts) da, 15 urteko gazte bat. Oliverrek gazte gehienek dituzten kezka eta zalantzak ditu, baina bi arazok garrantzia gehiago izango dute gaztearentzat.

Pelikula atal desberdinetan egituratuta dago. Bi bloke nagusiek arazo bana lantzen dute. Lehenengoak identitate bilaketarekin harremana du, hau da, “nor naiz ni?” galdera ditxosoaren erantzunarekin. Oliver gazte konplexua da; batzuetan berekoia eta maltzurra izan daiteke, besteetan atsegina eta erromantiko-idealista bat. Bidean, Oliverrek Jordanarekin (Yasmin Paige) topo egingo du, bere lehen amodioa. Neska bitxia, misteriotsua, ezin daiteke bere jokabidea aurreikusi. Jordanak mutilaren atentzio edota interesarekin jokatuko du. Oliverrentzat Jordana neska berezia da, onena. Idealizatu egin du, eta horregatik Oliverrek Jordanak kezkak eta beldurrak dituen neska ere dela ikusten duenean, Jordanak bere ahuleziak erakusten dituenean, Oliverrek ihes egingo du.

'Nebraska' (2013)

Zauriak ixten

Erlazionatutako edukia: 'The descendants' (2011)

Alexander Paynen azken lana espero nuen baino gehiago gustatu zait. Woody Grant (Bruce Dern) dugu ‘Nebraska’ren protagonista nagusia. Milioi dolar bat irabazi duela uste du eta Nebraskaraino joango da saria kobratzera, horretarako etxetik ihes egin behar badu ere. Dementzia sintoma horiek, saria jasotzeko bidaiarekin batera Grant eta semearen arteko harreman korapilatsua erakusteko eta ezagutzeko aitzakia perfektuak izango dira.

Woodyren herrian ez da ezer interesgarririk gertatzen. David (Will Forte) musika-ekipoak saltzen lan egiten du, bikotekidearekin apurtu berri du eta galtzaile bat izatetik oso gertu dago (anaia kontran, gizon nahiko arrakastatsua da). Davidek aitaren “jokoa”, “ilusioa” jarraitzea erabaki du eta Nebraskaraino joango da berarekin.

'Saving Mr. Banks' (2013)

“Spoon full of sugar…”

Walt Disneyk Mary Poppinsen istorioak maite zituen, P.L. Traversek sortutako pertsonaia zoragarri eta magikoaren istorioak. Alabei promesa bat egin zien Disney jaunak, eleberriaren eskubide zinematografikoak lortzeko edozer egingo zuen. Negoziaketa, noski, arazotsua izan zen. Disney jaunak urteak zeramatzan Travers andrearen atzetik, eleberrien eskubideak lortu nahian, baina beti ezezko erantzuna jasotzen zuen. Ideia behin eta berriz ukatu arren, arrazoi ekonomikoak direla medio, Travers andrea Los Angelesera joango da, behingoz. Bertan, Disney jaunaren sormen taldearen proposamenak entzun eta errefusatuko ditu nekatu arte. Istorioa benetako gertaera batean inspiratuta dago.

'American Hustle' (2013)

Nor da maisua? Margolaria ala faltsutzailea?

Erlazionatutako edukia: 'Silver linings playbook' , 'The fighter'

Iruzurra, pare bat tramiteen truke jasotako komisio ilegalak, faltsutzeak, korrupzioa, baita festa eta maitasun pixka bat ere… Hori da David O. Russellen azken pelikulak eskaintzen duena. O. Russell Hollywoodeko akademikoen “zuzendari mimatuaren” etiketa irabazi du, nahigabe izan bada ere. ‘American Hustle’ pelikulak Oscar sarietan 10 izendapen ditu. Iaz, ‘Silver linings playbook’ pelikulak 8 izendapen izan zituen, eta 2010ean ‘The fighter’ filmarekin beste 7 izendapen izan zituen O. Russellek. Aipatutako hiru pelikulek istorio interesgarriak kontatzen dituzte, baina bere arrakastaren funtsa pertsonaietan topatzen dugu. O. Russellen pertsonaiak nahiko bitxiak dira, hurbilak, atseginak oro har, erraza da era batean ala besteak horiekin identifikatzea. Hainbeste izendapen ikusita normala da zuzendariaren pelikularen aurrean espektatiba handiak izatea (desengainatzeko aukera gehiago ere).

'Captain Phillips' (2013)

Kapitainen arteko duelua

Erlazionatutako edukia: Azpitituluak euskaraz

2009ko benetan gertatutako bahiketa oinarritzat hartuta, ‘Captain Phillips’ pelikulak Maersk Alabama izeneko karga-ontzi estatubatuarraren bahiketa kontatzen du. Horretan, pirata somaliar talde txiki batek ontzia abordatu eta Richard Phillips (Tom Hanks) kapitaina bahitu zuen, kapitainaren truke 10 milioi dolarreko erreskatea eskatuz.

Greengrassek kamera gainean “jantzita”, tentsio handiko zenbait une dituen abentura pelikula ona egin du. Kameraren etengabeko mugimenduak beti alde onak eta alde txarrak ditu: batetik hurbiltasun eta urduritasun sentsazio bat sortarazten du, pelikulari ukitu dokumental bat gaineratuz. Kontra, etengabeko mugimendu horrek zuzendariaren eskua agerian uzteaz aparte, nahasmen sentsazio bat sor dezake zenbait eszenetan.

Kasu honetan, “mugimendu” horrek Tom Hanksen itxurazko lasaitasunarekin talka egiten du. Hanks beldurra, segurtasuna zein lasaitasuna erakutsi dezake hitzen eta gehiegizko keinurik egin gabe. Phillips kapitaina beti firme ageri da, egoera kontrolpean mantentzen saiatuz. Kapitain bezala, bere tripulazioa babesteko edozer egiteko prest egongo da.

'The wolf of Wall Street' (2013)

 Sexua, drogak, arrakasta eta Wall Street

Martin Scorseseren azken pelikula energiaz eta gehiegikeriaz beteta dago. Zalantzagarria den negozio forma baten inguruan idatzitako komedia beltza dugu hau. ‘The Wolf of Wall Street’ Jordan Belfort broker-rak idatzitako biografia hartzen du oinarri bezala, egun batetik bestera akzioen salerosketetatik lortutako komisioei esker dirutza izugarria lortu zuen gaztearen istorioa. Noski, egiten ari zena hori legala ote zen? Bistan denez, ez.

Jordan Belfortek (baliteke hau Leonardo DiCapriok egindako lan ausartena izatea), argi uzten du amets amerikarra delakoa lortzeko zenbait gauza alde batera utzi behar direla, horien artean lehena: morala. Esan bezala, protagonista gehiegikeriaz inguratuta dago: nahi beste kokaina, alkohol eta dirua (diru asko). Azken hau egungo gizartearen “droga” adiktibo eta preziatuena izanik.

'August: Osage County' (2013)

Weston familiaren sekretuak

Hipokresia, irainak, min egiten duten egiak, sekretuak, gezurrak, mespretxua… ‘August: Osage County’ pelikularen trailerra ikusita familia gatazkei buruzko komedia atsegin baten aurrean gaudela dirudi, baina errealitatetik ezin urrunago egon, pelikula komediara baino dramara gehiago hurbiltzen delako. Are gehiago, erakusten duen egoera deprimitzekoa izan daiteke. ‘August: Osage County’ Tracy Lettsek idatzitako antzezlanean oinarritutako pelikula da. Kasu honetan, Letts bera arduratu da bere testuaren moldaketa zinematografikoaz.

Weston familia, itxuran, nahiko familia arrunta da. Aita (Sam Shepard) desagertu egin da; hori dela eta, familiaren kide guztiak elkartuko dira. Bilera horretan, hasieran erakutsitako errespetua eta politikoki zuzena den hori alde batera uzten joango dira, etengabeko irain trukaketari bide emanez.

'Inside Llewyn Davis' (2013)

Arrakasta eta porrotari buruz

‘Inside Llewyn Davis’ Coen anaien azken pelikula da. Istorioa 60ko hamarkadako New Yorken girotuta dago, Greenwich Villagen zehazki, garai hartako bohemia eta artearen jaiolekua. Istorioaren protagonista Llewyn Davis (Oscar Isaac) da, arrakasta lortu nahi duen folk musikari gaztea. Hori bai, bidean ez dago bere burua ala bere identitatea “saltzeko” prest.

Llewyn galtzaile bat da, ez da oso atsegina, bakartia da… Diru gutxi, etxerik ez, nahiko grisa da bere bizitza. Bere taldekidearen heriotza ez du gainditu oraindik. Folka “berpiztear” zegoen garai hartan, lehen pausuak berriz ematen hasi zen. Noski, bidean gutxi izan ziren arrakasta lortu zuten horiek. Eta pelikulak ideia hori argi uzten du, musikari trebe eta ona izateak ez dizu arrakasta ziurtatzen.

'The secret life of Walter Mitty' (2013)

Ametsak alde batera utzi eta bizitzen hasi

Erlazionatutako edukia: 'Reality Bites' (1994)

Hona hemen Walter Mittyren (Ben Stiller) bizitzari buruzko istorio bat, gizon arrunt eta langile bat istorioa. Bere bizitza errutinan oinarritzen dela pentsa dezakegu, gorabehera gutxi ditu, bizitza umila azken finean. Ez ditu abentura zirraragarririk edota ingurukoekin partekatzea merezi duen esperientzia berezirik bizi. Bakartia, barnerakoia eta lotsatia. Zein da beraz bere berezitasun aipagarriena? Esna amets egitea. Ideia batean murgiltzen da maiz, pentsamendu batean galtzen da non edozer gerta daitekeen. Amets horietan, errealitate hobeago bat amesten du, non bera heroia den; eta ez zer kontatzerik ez duen galtzaile bat. Hori da Walter Mitty.