'The King's Speech' (2010) - Irrigarri geratzearen beldurra

Ingalaterra, 1936. Edward VIIIak erregetza boluntarioki utzi ostean, Yorkeko dukea errege izendatzen dute. Benetako gertaera bat da pelikularen oinarria. Tom Hooper zuzendariak Britainia Handiko historiaren une konkretu  bat erakusten digu. 'The King's Speech' Hollywoodeko filmen kutsua duen film britainiarra dugu  Akademikoek gustuko duten horietakoak.

George VIak dikzio arazoak zituen, totela zen. Dikzio arazo horren ondorioz, ingurukoek gutxiesten zuten. Erregeak jende aurrean irrigarri geratzearen beldur zen. Monarka gisa, bere zeregin garrantzitsuena, edota, bere betebehar bakarra, diskurtsoak ematea zen. Hura izan zen George VIak antzeztu zuen paper adierazgarriena, "aktore" bihurtu zen eta Bigarren Mundu Gerraren sinbolo. Dikzio arazoa konpontzeko helburuarekin, emaztearekin batera zenbait logopedengana jo zuten, Lionel Loguerekin topo egin zuten arte. Horren metodo bitxiek errege izan nahi ez zuen dukearen dikzioa hobetzen lagunduko zuten.

'Bertie' inurri bat bezala sentitzen zen. Alboan zituen horiek zirikatzen zuten, alde batera uzten zuten errege ona izateko gaitasunik ez zuela pentsatzen zutelako. Adibidez, bada eszena bat non plano "pikatu" adierazgarri bat ikusten dugun: 'Bertie' parlamentuaren aurrean aurkezten den eszena. Ikuspuntu horrek 'Bertie' parlamentuko kideen aurrean txikiagotzen dute, horren aurrean zer esaterik ez duela adieraziz. Pelikularen lokalizazio zabalek efektu hori indartzen dute ere.

Filmak 'Bertie'k bere beldurrak nola gainditzen dituen erakusteaz aparte, monarkia antzerki gisa erakusten du. Hau da, XX. mende hasierako monarkiek boterea nabarmen galdu zuten. Aginte indarrik gabe, herritarren aurrean "antzeztera" mugatzen ziren, eta George VIak bazekien 'aktore' hutsa zela. Erregeak beraz, antzezten ikasi behar zuen bere eginbeharrak betetzeko, beldur zion horri aurre egiteko.

Tom Hooperrek apustu segurua egiten du pelikularekin, ez du gehiegi arriskatzen. Egitura klasikoa duen istorioa kontatzen du. Horregatik, nahiz eta errealizazio perfektua duen pelikula izan, balio handiegia eman diotela pentsatzen dut. Aktoreen lana bikaina da, batez ere Colin Firthena (Oscar saria irabazi zuen). Hooperrek ez ditu klitxe melodramatikorik erakusten, historiako une bat erakustera mugatzen da, non errege batek gehien beldurtzen zion horri aurre egin behar izan zion: herriaren ahots bihurtzeari. Pelikula ona.

Azpitituluak euskaraz: The King's Speech

'The Amazing Spiderman' (2012) - Peter Parkerren nortasuna

'The Amazing Spiderman' proiektuaren inguruko lehen albisteak irakurri nituenean, beharrezkoa ez zen pelikula zela pentsatu nuen. Sam Raimiren trilogiaren ostean, zergatik Spiderman berri bat sortu? Eta, zergatik orain?

Super-heroien pelikulak une gozo bat bizitzen ari dira, eta hori aprobetxatuz, ekoizpen etxeek Spiderman bezalako pertsonaiari etekina ateratzen jarraitzeko une aproposa dela pentsatu dute. Estreinatu berri den 'The Amazing Spiderman' pelikularen sekuela 2014an estreinatuko da, eta ez hori bakarrik. Interneten badago gero eta indar handiagoa hartzen dabilen zurrumurru bat: Spidermanen presentzia 'The Avengers' pelikularen bigarren entregan.

Lan taldea guztiz aldatu da. Marc Webb da pelikularen zuzendaria eta Andrew Garfield Spidermanen arropak janzten dituen aktorea. Zerotik hasten gara. Peter Parker bere identitatea edo  nortasuna bilatzen dabilen nerabea da. Bere gurasoei gertatutakoaren inguruan gehiago jakin nahi du eta kuriositate horrek eramango du hain ezaguna den armiarma-ziztadaren eszenara.

Kasu honetan, pelikulen arteko konparaketa egitea saihestezina da. 'The Amazing Spiderman' super-heroi pelikula ona da. Pelikularen oinarrian, "nor naiz ni" galdera dago, identitatearen bilaketa. Pertsona super-heroiaren aurrean.

Andrew Garfield dugu Peter Parker berria, desberdina eta hobea. Argala, lotsatia, urduria, nahasia. Super-heroia baino, pertsona da. Ez du bere burua ezkutatzen, hau da, pelikulan nahiz eta armiarma-gizonaren trajea jantzita eraman, gutxitan estaltzen du aurpegia. Beraz, pertsona ikusten dugu, eta ez super-heroia. Maskarak ez du pertsona gainditu. Marc Webbek aukeratu duen ikuspuntua gustatu egin zait.

Bestetik, bikote protagonistaren artean dagoen kimika itzela da. Emma Stone eta Andrew Garfield eroso sentitzen dira euren roletan, eta nabaritzen da. Ondo moldatzen dira. 

Pelikularen bilauari aldiz, indarra falta zaiola uste dut. Rhys Ifansek bere rola ondo betetzen duen arren, musker maltzurra ez da espero nuen bezain xarmangarria, super-heroien pelikuletan maltzurrek izan behar duten bezala. Zientzialariak boteretsu sentitu nahi du, jainkoa izatera jolasten du hobeto sentitzeko helburuarekin. Botere hori da itsutzen duena.

Ikusteko-efektuak eraginkorrak eta ikusgarriak dira; baina, ez dute ezer berri gaineratzen. Zuzendariak pelikularen alde pertsonalean akzio eszenatan baino gehiago arriskatu du. Super-heroiari dagozkion akzio eszenetan aurreko pelikulen eskema errepikatzera mugatzen da.

Sagarekin berriro hastea proposamen arriskutsua zen. Istorioa nola hasten den denok dakigu, eta hori era desberdin batean erakustea erronka zaila izan da zuzendariarentzat. Marc Webb, 500 Days of Summer pelikula 'indie'aren zuzendaria da, eta 'The Amazing Spiderman' zuzendu duen lehen produkzio handia da. Zuzendariak ondo egin du bere lana, esan bezala, erronka ez zen erraza, eta Peter Parker gizatarrago bat erakustea lortu du jatorrizko pertsonaiaren esentzia galdu gabe. Ez da gutxi.

Pelikula produktu independente gisa baloratu behar da; hots, Sam Raimik zuzendutakoekin ahalik eta gutxien konparatuz. Hori kontuan hartuz, pelikula ona da, Webben lana txukuna eta Andrew Garfieldek Tobey Maguire baino askoz gehiago konbentzitu nau. Orokorrean, pelikula entretenigarria.

'Tinker, Tailor, Soldier, Spy' (2011) - Galdaragile, Jostun, Soldadu, Espioi

70ko hamarkada. Gerra Hotza. Hungariako misio batean huts egin ondoren, Britainia Handiko zerbitzu sekretuaren zuzendaritzan zenbait aldaketa egingo dituzte. Eskarmentu handiko hainbat agente kaleratuko dituzte, horien artean, George Smiley (Gary Oldman). Baina Smileyk azken bete behar bat izango du, azken misio bat. Zerbitzu sekretuan infiltratuta dagoen 'satorra' aurkitu behar du.

'Tinker, tailor, soldier, spy' intrigaz betetako pelikula da, nahasia, baina ikuslearen arreta bereganatzen duena. Istorioa sentimenduen aldetik nahiko hotza da, espioiek hotzak izan behar dutelako. Izan ere, maitasuna da espioien ahulezia. Pelikulak britainiar aktore-talde bikaina du. Pelikulak traidore baten bilaketa du oinarritzat, sator baten bilaketa. Honek etsaiei eman dien informazioa ez da garrantzitsua, ordea, traizio bera bai. Leialtasun eza.

Teorian, guztiek talde berdin baten kide dira, guztiek helburu berdinaren alde borrokatzen dute; praktikan, aldiz, beti dago duena baino gehiago merezi duela pentsatzen duen norbait. Guztiek inguruan dutena zaintzen dute. Kalkulatzaileak dira.

George Smileyk (Gary Oldmanek) 'satorra' aurkitzeko misioa du. Smileyk, ikusleari behin baino gehiagotan bizkarra ematen dionak, aurrean dituen elementuak kontu handiz behatu behar ditu. Gatazkaren piezak nork mugitzen dituen aurkitu behar du, traizioaren hariak mugitzen ari den satorra aurkitu behar du. Horregatik, hasieran apur bat arraroa iruditu zaidan optikaren eszena edo unea, satorraren bilaketa hasi aurretik ikusten duguna, orain erabaki zuzena eta esanahi sinbolikoa izan dezakeela pentsatzen dut. Hau da, Oldmanen pertsonaiak inguruan duena hobeto behatu behar du, zehaztasun handiz, xehetasun txikiena kontuan hartuz, mugimendu guztiez jabetuz, bere ikusmena "hobetu" behar du. Horregatik, pelikularen zuzendariak garrantzia ematen die hutsalak diruditen plano batzuei.

Pelikulak ez du atsedenik ematen, bi orduz gure arreta bereganatzen du. Muntai bizkorra du, behin baino gehiagotan gatazkan galarazi nauena. Hasieratik planteatzen duen flashback dinamikan sartzea ez da erraza eta hasierako minutuetan zenbait gertakari arinegi gertatzen direla pentsatzen dut. Nire ustez, ikuslea puzzlea osatzen hasten da Ricki Tarr (Tom Hardy) pertsonaia agertzen den unetik aurrera.

Pelikula nahasia baina ona, intrigaz betea, Hitchcocken lanari erreferentzia esplizitua egiten diona. 'Tinker Tailor Soldier Spy' pelikula pieza ugari dituen intriga-puzzlea dugu. Gomendagarria.

Azpitituluak euskaraz: 'Tinker Tailor Soldier Spy'